Univerzum globalnih tržišta dionica je podijeljen u tri opšte kategorije tržišta: razvijena tržišta, tržišta u nastajanju i granična tržišta.
Tačni kriteriji za klasifikaciju mogu se malo razlikovati između proizvođača indeksa, ali glavni kriterijumi za klasifikaciju su veličina, likvidnost i odnos tržišne kapitalizacije u odnosu na BDP.
Na primer, Međunarodna finansijska koorporacija (IFC) definiše tržište u nastajanju kao zemlju koja ispunjava jedan od dva kriterijuma: (1) nalazi se u ekonomskom regionu sa niskim ili srednjim prihodima i (2) njegova ulagačka tržišna kapitalizacija je niska u odnosu na njegove najnovije podatke o BDP-u.
Godine 1996. IFC je uveo kategoriju pograničnih tržišta akcija, kao poseban podskup tržišta u nastajanju.
Kategorija graničnih tržišta obuhvata tržišta koja karakterišu niska trgovačka aktivnost, kratka istorija i veći nivo rizika od razvijenih tržišta.
Oni predstavljaju priliku za investiranje zbog visokih prinosa u poslednjim godinama.
Zbog slabe povezanosti s razvijenim tržištima, oni takođe predstavljaju važan potencijal za međunarodnu korist od diverzifikacije portfolia.
Učinak razvijenih, tržišta u nastajanju i graničnih tržišta prate globalni indeksi akcija.
Morgan Stanley Capital International (MSCI) je vodeći provajder globalnih indeksa i referentnih proizvoda i usluga koji se odnose na referentne vrednosti za sve investitore širom svijeta.
Tačna metodologija za klasifikaciju zemalja može se naći na veb lokaciji MSCI.
Granična tržišta akcija u Evropi imaju poseban istraživački interes s obzirom na njihov potencijal za ubrzani ekonomski rast i atribut regulisanih tržišta koji su povezani sa prednostima članstva u EU.
Tržišta klasifikovana kao evropska granična tržišta su: Hrvatska, Estonija, Litvanija, Rumunija, Srbija i Slovenija.
Iako Bosna i Hercegovina nije dio indeksa MSCI Frontier Market, to je jedan od MSCI indeksa samostalnih tržišta (ovi indeksi nisu uključeni u MSCI indeks tržišta u nastajanju ili MSCI Frontier Markets Indeksa, ali ovi indeksi koriste ili tržišta u nastajanju ili metodološke kriterije za granična tržišta koji se odnose na veličinu i likvidnost).
Na grafikonu je prikazan MSCI Bosne i Hercegovine zajedno s odabranim pograničnim tržištima (Hrvatska, Srbija, Slovenija) i MSCI indeks graničnih tržišta koji služi kao referentni indeks u periodu od 26. maja 2010. do 31. jula 2020. godine.
Početna tačka vremenske serije određena je datumom kada je MSCI počeo pratiti performanse na berzi Bosne i Hercegovine.
MSCI indeks u periodu maj 2010 – jul 2020
Izvor: Thomson Reuters Datastream.
Vizuelni pregled grafikona pokazuje da tržišta imaju slična kretanja tokom vremena, sa malim razlikama u određenim periodima.
Nastavak u sljedećoj objavi …
Vanja Piljak*
*Izneseni stavovi, ideje, zaključci, preporuke, analize i mišljenja pripadaju autoru i ne predstavljaju na bilo koji način stavove, ideje, zaključke, preporuke, analize i mišljenja ustanove u kojoj autor radi. Analize finansijskog/bankarskog tržišta i/ili pojedinačnih hartija od vrijednosti (akcija, trezorskih zapisa, obveznica) nisu prijedlog za kupovinu ili prodaju hartija od vrijednosti. Analize ove vrste su lični stavovi autora, a ne bilo kakva vrsta investicionog savjeta.
