Svjetski monetarni sistem se nalazi na prekretnici koja je označena kao početak smanjenja štampanja novca u prvoj svjetskoj ekonomiji.
Prije tačno 10 dana, 3.11.2021. centralna banka Sjedinjenih Američkih Država (FED), najavila je početak smanjenja mjesečnog nivoa novog kreditiranja.
Već mjesecima FED svaki mjesec unosi u američki, a samim tim i svjetski, monetarni sistem 120 milijardi dolara u obliku kupovine obveznica javnog i privatnog sektora tj. kupovine raznih oblika aktive.
Ovakva, u istoriji Amerike nezabilježena izuzetno ekspanzivna monetarna politika, je na kraju septembra ove godine dovela monetarnu bazu ili primarni/osnovni novac FED-a na nivo od 6,4 hiljade milijardi dolara (vidjeti grafikon).
Primarni novac FED-a se sastoji od sredstava na računima banaka kod FED-a i dolara (novčanica i kovanica) koji se nalaze izvan FED-a, najvećim dijelom u cirkulaciji.
Kada god FED kupi neku aktivu, poveća se njegova imovina, a istovremeno se poveća i primarni novac, ako prodavac te aktive ima račun u američkoj banci.
Primarni novac Federalnih rezervi
(u hiljadama milijardi dolara)
Izvor: FED.
Od početka pandemije (mart 2020.) primarni novac FED-a je porastao za 2,5 hiljada milijardi dolara (za 65% od marta 2020. do septembra 2021.), za toliko je približno porasla i likvidnost američkih banaka i američkog ekonomskog sistema, a jedan veliki dio dolara je napustio SAD i izlio se u inostranstvo.
Kada je 3.novembra o.g. FED najavio da će svaki naredni mjesec smanjivati mjesečni program kupovine aktiva (obveznica, trezorskih zapisa …) za 15 milijardi dolara implicitno je priznao da više ne može tolerisati ogromnu infaciju (6,2% u oktobru o.g.) kao i da je pandemija over?
Ako FED ispuni svoje obećanje već od jula 2022. doprinos FED-a povećanju primarnog novca će biti nula, jer za 8 mjeseci, novembar 2021 – jun 2022.god. prestaje štampanje novca (120-8*15 = 0).
Da li svemu dođe kraj zavisiće od toga da li će FED ispuniti svoje obećanje.
Kada FED zavrće slavinu smanjuje se likvidnost ne samo u Americi, već i u cijelom svijetu.
FED se nada da postepeno smanjenje likvidnosti ekonomskog sistema koji je navikao na dozu od 120 milijardi dolara mjesečno neće izazvati apstinencijalnu krizu u nekim njegovim djelovima, što naravno ne mora biti tačno.
Bife.ba
