U svakoj ekonomiji usluge su neopipljivi, a robe opipljivi dio proizvodnje i prometa dobara.
Dio ekonomske nauke smatra da su ekonomski sistemi u kojima preovladava proizvodnja roba inferiorni u odnosu na ekonomske sisteme u kojima preovladavaju usluge.
Prije naglog razvoja uslužnog sektora (prije više od 30 godina) ekonomski sistem se tretirao kao jedna vrlo pravilna piramida.
Na njenom dnu je bio primarni sektor (poljoprivreda, rudarstvo, ribolov ..) na njega se naslanjao sekundarni sektor (industrija), a ekonomska struktura je završavala sa uslužnim ili tercijarnim sektorom (trgovina, telekomunikacije, finansije, IT, obrazovanje, zdravstvene usluge ….).
Prva dva sektora proizvode robe, a zadnji usluge.
I danas se struktura privrede može tretirati kao piramida, ali koja je položena obratno.
U strukturi američkih dobara na robe odlazi oko 20%, a na usluge 80%.
U strukturi ruske ekonomije na robe se odnosi 38%, a na usluge 62%.
Ove dvije ekonomije se po strukturi mnogo razlikuju i to je razlog da se ne Zapadu prigovora ruskoj ekonomiji da nije dovoljno diverzifikovana, tj. da se previše oslanja na robe i izvoz roba, a pod robama se podrazumjevaju energenti.
U ovih 38% ulazi nafta (vidjeti grafikon) i ostali energenti koje proizvodi (vadi iz utrobe zemlje) i velikim djelom izvozi Rusija.
Sankcije koje su Rusiji uvedne 24.februara 2022. i koje se iz dana u dan pojačavaju su usmjerene na usporavanje ruske ekonomije, prvenstveno njenog robnog izvoza.
Ali, kao što je bilo i očekivano cijena nafte raste, što znači da će za manju količinu izvoza ruske firme ostvariti približno isti prihod kao i prije uvođenja sankcija?
Cijena barela nafte u $
(april. 1989 – februar 2022)
Izvor: www.yahoo.com
U vrijeme pada Berlinskog zida (novembar 1989) cijena barela nafte bila je 18,5$ (crveni kvadrat na grafikonu).
Na kraju februara 2022. cijena barela nafte je 101 $ (zeleni kvadrat na grafikonu) i na svim tržištima (berze, veleprodaja, maloprodaja) vlada velika nervoza.
Uzrok sovjetskog sloma bio je neefikasan ekonomski sistem.
Okidač i glavna pojedinačni ekonomski uzrok kraha sovjetske ekonomije i pada Berlinskog zida, bila je niska cijena nafte i ostalih roba koje je izvozio SSSR.
Sovjetski policajac u Istočnoj Njemačkoj je 1989. bankrotirao i nekoliko stotina hiljada sovjetskih vojnika se mjesecima povlačilo sa evropskog zapada na evropski istok.
Naravno, politički kum ekonomskog kraha je nagla, nepromišljena i nekontrolisana liberalizacija društvenih odnosa u SSSR-u (tzv. glasnost i perestrojka).
Cijena nafte (koja je simbol tržišta roba) je na strani ekonomije jedan od glavnih faktora koji će uticati, na intenzitet, trajanje i krajni ishod ovdašnjeg sukoba na istoku Evrope (ukoliko on ostane u postojećim granicama i sa trenutnim protivnicima).
U odnosu na period prije 30 godina ruska ekonomija je ekonomija postavljena naopačke – proizvodnja roba je manja od proizvodnje usluga.
Ruska ekonomija je „ekonomija naopačke“ i u odnosu na najrazvijenije države svijeta, jer je njena robna proizvodnja izuzetno visoka, skoro 40 % BDP-a.
Za 33 godine (1989 – 2022) sa aspekta cijene i tržište nafte se okrenulo naopačke.
