Dvije najpoznatije naftne robne marke su Brent Crude Oil i WTI (West Texas Intermediate).
Prva robna marka vodi porijeklo iz Sjevernog mora, a druga je američki proizvod.
Postoji i treća takođe svjetska, ne manje poznata, marka, ruskog porijekla.
To je ruska nafta sa Urala, kojom se trguje na Moskovskoj berzi.
Njena oznaka je Crude Oil Urals Europe CFR Spot.
To je sirova nafta (Crude), čija je isporuka trenutna (Spot), a prodavac nafte snosi troškove isporuke i transporta (CFR).
Danas (5.10.2022) je EU usvojila osmi paket sankcija za Rusiju koji predviđa i određivanje maksimalne cijene po kojoj se uralska nafta može kupovati, o čemu se mnogo i dugo raspravljalo.
Razlikom u cijeni uralske nafte i Brenta se mjeri jačina poremećaja na tržištu nafte.
Odmah nakon početka rata u Ukrajini i početka rata sankcijama Rusija je bila prisiljena da smanji cijenu uralske nafte, da bi je lakše prodala.
Razlika u cijeni uralske i Brent nafte (u američkim dolarima)
(3.januar 2022. – 5.oktobar 2022)
Izvor: FRED.
Ta razlika dostiže maksimum polovinom aprila (crvena strelica) i smanjuje se sve do današnjeg dana (zelena strelica na grafikonu), sa dosta oscilacija (kratkoročnih uspona i padova).
Ekonomisti iz SAD i EU su početkom devedesetih godina prošlog vijeka sve zemlje bivšeg Varšavskog pakta i bivše SFRJ podučavali da se cijene određuju na tržištu.
U svim ekonomskim udžbenicima, štampanim u bivšim socijalističkim ili komunističkim zemljama nakon kraha komunizma, planiranje ekonomskog razvoja i planiranje i ograničavanje cijena su predstavljene kao pojave koje nisu saglasne sa principima tržišne privrede.
Ogromna većina tih udžbenika je bila zasnovana na literaturi prethodno napisanoj na Zapadu.
Kao pojam koji je predstavljao simbol tržišne privrede je uzeta sintagma „nevidljiva ruka“ koju nekoliko puta u svojoj knjizi Bogatstvo naroda (1776) pominje rodonačelnik ekonomskog liberalizma, Škot Adam Smit.
„Sve će to riješiti tržište“ ili samo „nevidljiva ruka“ bile su omiljene parole onih tehnokrata, onih birokrata i onih ekonomista, koji nisu imali, ili volju ili intelektualni kapacitet, da logički razmišljaju, ili da uopšte razmišljaju.
Danas njihovi „učitelji“ poručuju zbogom svojoj omiljenoj „stručnoj“ paroli, zbogom nevidljivoj ruci?
Jedna parola zaustavi analizu u narednih 50 godina?
Prije nekoliko dana (3.oktobar), obilježene su 32 godine od ujedinjenja Njemačke.
