Nakon Drugog svjetskog rata američki i saudijski vladari su se dogovorili da se cijena nafte obračunava u američkim dolarima i tim dogovorom je, uz fiksiranje odnosa cijene zlata u dolarima, kreiran svjetski novčani poredak baziran na dolaru.
1971.godine SAD su samovoljno odlučile da obustave obaveznu konverziju dolara u zlato po fiksnom kursu, ali se nafta i dalje nastavila obračunavati i prodavati u američkim dolarima.
Američki dolar je ostao glavno sredstvo plaćanja u trgovini glavnim energentom i nakon sloma komunizma (1989), a potražnja za dolarom omogućavala je lagodno finansiranje budžetskog deficita i finansiranje rastućeg američkog javnog duga.
Uobičajen način da se zemlje koje izvoze naftu “otarse” viška dolara je da ih posude američkoj državi kroz kupovinu obveznica i trezorskih zapisa koje ona emituje.
Zemlje koje uvoze naftu mogu je kupovati isključivo za dolare pa je i u njihovom interesu da kupuju američki javni dug, koji u svakom trenutku mogu prodati i dobijenim dolarima kupiti naftu.
Najjednostavniji način obezbijeđenja likvidnosti za kupovinu nafte je držanje dolarskih depozita, ili kupovina dolara na međunarodnim deviznim tržištima.
Svaki oblik stvaranja dolarskih rezervi (radi kupovine nafte) povećava tražnju za dolarima, a visok nivo tražnje za dolarom olakšava rast američkog javnog duga i doprinosi njegovoj održivosti.
Veza između dolara i nafte se u u stručnim krugovima označava pojmom petrodolar.
Javni dug Sjedinjenih Američkih država u % bruto domaćeg proizvoda
(januar 1966 – jul 2021)
Izvor: FED.
Kada se trgovina naftom ne bi obračunavala i izvršavala u dolarima, tražnja za dolarima bi pala i američki javni dug bi morao biti smanjen.
Pad javnog duga bi doveo do smanjenja javne potrošnje i velikog pada ekonomske aktivnosti u SAD.
Blagodareći vodećoj ulozi američkog dolara u svjetskim deviznim rezervama američki javni dug je sa oko 55% BDP krajem 2000.godine (žuti kvadrat) mogao porasti na 64% u aprilu 2008. (crveni kvadrat) i dostići izuzetno visok nivo od 135% BDP, u aprilu pandemijske 2020.godine.
Kasniji relativni pad javnog duga je prouzrokovan inflatornim uvećanjem BDP-a, ali to ne mjenja stav da je (ne)održivost visokog američkog javnog duga glavna pretnja američkoj nacionalnoj bezbjednosti.
Svaku pretnju održivosti američkog javnog duga Bijela kuća tretira kao ekstremni oblik ugrožavanja američke nacionalne bezbjednosti i kao veliki izazov samom opstanku Sjedinjenih Američkih Država kao federalne zajednice država.
