Firme i fizička lica drže novac kod banaka, a banke drže novac, konvertibilne marke, kod Centralne banke BiH.
Računi na kojima bosanske banke drže novac kod CBBiH zovu se računi rezerve.
CBBiH je propisala koliko su novca na računima rezerve banke obavezne da drže i to se zove obavezna rezerva.
Sa novčanim sredstvima iznad obavezne rezerve banke mogu raspolagati kako god odluči njihova uprava.
Obavezna rezerva se od 2020. do 2022. kretala u rasponu od 700 miliona KM do 800 miliona KM, u bankama koje imaju sjedište u Republici Srpskoj.
Te iste banke su na kraju 2022. držale jednu milijardu konvertibilnih maraka iznad obavezne rezerve.
Novčana sredstva banaka sa sjedištem u Republici Srpskoj kod Centralne banke BiH – računi rezerve
(u milijardama KM)
Izvor: ABRS, Izvještaji o stanju u bankarskom sistemu Republike Srpske, 2020, 2021 i 2022.
Zarada na ovim novčanim sredstvima je 0%.
CBBiH na sredstva iznad obavezne rezerve bankama ne plaća ništa.
Republika Srpska sprema emisiju obveznica u vrijednosti od 210 miliona KM, na pet godina, po kamatnoj stopi od 6,1%.
Teško je ne primjetiti razliku između zarade od 0% i zarade od 6,1%.
Naspram beskamatnih milijardu maraka iznad obavezne rezerve u bankama se nalaze depoziti firmi i fizičkih lica na koje banke plaćaju kamatu.
Želja svakog novca je da postane kredit, tj. da bude u nešto uložen.
Kada bi novac u bankama znao govoriti njegova glavna poruka bankarima bila bi: “Posudi me.”
U sljedećem tekstu ćemo objasniti zašto, ako banke sa sjedištem u Republici Srpskoj odluče da posude budžetu Republike Srpske 20% novčanih sredstava iznad obavezne rezerve (200 miliona KM), uopšte neće doći do dramatične promjene likvidnosti banaka.
