Postoji mnogo anegdota o kraju Drugog svjetskog rata, a jedna od najpoznatijih glasi: “Nakon potpisane kapitulacije Njemačke Vinston Čerčil (tadašnji britanski premijer i kasniji dobitnik Nobelove nagrade) kreće na godinama željeni spokojni počinak, a batler (šef posluge) na pitanje kada da ga probude dobija odgovor – Možete me probuditi jedino ako se Njemačka ujedini”.
Njemačka se ujedinila u oktobru 1990.godine i Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija je vrlo brzo dobila rat, raspad i neizmjernu ljudsku tragediju i patnju.
Par godina kasnija ista sudba je izabrala i SSSR.
Sve do početka rata između dva najveća slovenska naroda njemačka ekonomija nekad krupnim, a nekad sitnim, koracima ide naprijed.
Kao i uvijek, rat mjenja sve.
Postoji jedna vrlo dobra mjera, ili metrika (ovo je stručni termin), uporediva po zemljama o stanju i kretanju ekonomije, koja se skraćeno označava sa tri slova, PMI.
PMI – purchasing manager index ili bukvalno prevedeno indeks kupovine menadžera.
Njegova vrijednost se kreće u intervalu od 0 do 100.
Sve vrijednosti iznad 50 se tumače kao ekonomski rast ili ekonomska ekspanzija.
Sve vrijednosti ispod 50 se tumače kao pad ekonomije ili ekonomska kontrakcija.
Vrijednost indeksa se izračunava svaki mjesec za proizvodne djelatnosti i uslužne djelatnosti (postoji i sveobuhvatni ili kompozitni PMI) na osnovu odgovora koje firme daju o pet ključnih aspekta poslovanja (nove narudžbe, nivo zaliha, odnosi sa dobavljačima, nivo proizvodnje i zaposlenost).
PMI u njemačkim proizvodnim djelatnostima je kao i kod većine zemalja zbog pandemijskog zatvaranja ekonomije (sada već zaboravljeni lockdown i shutdown – bilo ne ponovilo se) dotakao dno u maju 2020. godine (zeleni krug na grafikonu), poslije čega je uslijedio oporavak njemačke ekonomije, sve do druge polovine 2021. godine.
Pad njemačke ekonomije u drugoj polovini 2021.godine uzrokovan je rastom cijena energenata i najavom restriktivne monetarne politike ECB (do povećanja kamatnih stopa ECB i prestanka štampanja novca dolazi polovinom 2022.godine).
Baš u trenutku kada je njemačka ekonomija prema vrijednosti PMI ponovo počela rasti, započet je rat u Istočnoj Evropi (žuti kvadrat na grafikonu).
Od februara 2022.godine pa sve do danas, proizvodne djelatnosti u Njemačkoj se još uvijek nisu oporavile – to ubjedljivo pokazuje opadajući trend PMI.
PMI za proizvodne djelatnosti u Njemačkoj, u poenima
(oktobar 2018. – avgust 2023.godine)
Izvor: Investing.com.
Nakon izbijanja rata najjači udarac njemačkoj ekonomiji zadat je krajem septembra 2022. (plavi kvadrat na grafikonu) kada su nepoznati počinioci izvršili sabotažu na gasnoj infrastrukturi kojom je gas iz Rusije dopreman u Njemačku (Sjeverni tok 1 i Sjeverni tok 2).
Njemačka nema više ruskog prirodnog gasa koji se transportuje dnom Baltičkog mora i mnoge industrije su postale nerentabilne (troškovi veći od prihoda) zbog korištenja gasa drugih dobavljača (jedan dio ruskog prirodnog gasa i dalje preko Ukrajine ulazi u EU).
Vrijednost PMI početkom septembra od 39 poena približila se njegovoj vrijednosti u maju 2020.godine (34) kada je Njemačkom i svijetom harao prvi talas pandemije korone.
Jedna grupa osoba koja se bavi profesionalnom analizom rata u Istočnoj Evropi rat doživljava kao agresiju Rusije na Ukrajinu, druga kao defakto rat između Nato pakta i Rusije, treća kao obuzdavanje (containment) Rusije, a postoji i četvrta škola mišljena koja za glavni cilj rata uzima obuzdavanje Njemačke.
Njemački kancelar iz vremena ujedinjenja (Oto fon Bizmark) je u jednom dugom vremenu svoga društvenog djelovanja smatrao da mir u Evropi zavisi od odnosa Njemačke i Rusije, kao i da su najveće evropske zemlje prirodni saveznici.
Da je Vinston Čerčil danas živ kakvog kvaliteta bi bio njegov san?
