Banke u BiH to znaju, javnost apsolutno i uopšte ne, da od 1.januara ove godine banke sa sjedištem u BiH moraju jedan dio obavezne rezerve držati u eurima tj. na računima kod stranih banaka.
Pošto je “majka” (glavni poslovni partner) svih srpskih, hrvatskih i bosanskih banaka Deutsche bank AG Frakfurt novac će biti držan kod nje.
U toj banci Centralna banka BiH ima devizni račun i banke će obaveznu rezervu uplaćivati na njen račun kod Dojče banke, a Centralna banka će evidentirati sredstva uplaćena po bankama i voditi ih na svojim podračunima kod Dojče banke.
Obavezna rezerva se računa kao deseti dio osnovice za obračun obavezne rezerve.
Osnovicu za obračun obavezne rezerve čine depoziti i pozajmljena sredstva banaka, bez obzira u kojoj su valuti sredstva izražena.
U eurima se mora držati dio obavezne rezerve koji se obračunava na sredstva koja su banke pozajmile u stranoj valuti, a u stranu valutu spadaju i sredstva sa deviznom klauzulom.
Osnovica za obračun obavezne rezerve je u novembru prošle godine bila 32,8 milijardi KM, a ukupna obavezna rezerva 3,28 milijardi KM (32,8*0,1).
Od toga iznosa obavezne rezerve procijenjujemo da se na obaveznu rezervu koja treba biti držana u eurima odnosi oko 1,3 milijarde KM na sljedeći način …
Depoziti u stranoj valuti su 11,7 milijardi KM i ako se na taj iznos dodaju pozajmice koje su bosanske banke uzele od stranaca (1,45 milijarde KM) za novembar 2023.godine dobije se obavezna rezerva u eurima od 1,3 milijarde KM ((11,7 + 1,45)*0,1).
I banke i Centralna banka BiH su svjesne da toliki iznos novca ne može odmah biti prebačen na račun CBBiH kod Dojče banke.
Zato je odlučeno da u prelaznom periodu od 1.januara 2024.godine do 30.septembra 2024.godine samo 5% od tog iznosa, tj. oko 65 miliona KM (1,3 milijardi KM *0,05) bude na računu Centralne banke BiH kod Dojče banke, a ostatak će se i dalje držati u KM na računima rezervi banaka kod CBBiH.
Hipotetička obavezna rezerva u eurima banaka sa sjedištem u BiH
(u milijardama KM)
Izvor: www.cbbh.ba (Procjena Bifea).
Ovo je jedna od najvećih promjena u istoriji bosanskog bankarstva i zaslužuje da bude zabilježena.
U narednim tekstovima ćemo možda analizirati njen uticaj na likvidnost bosanskih banaka u unutrašnjem i deviznom platnom prometu, na devizne rezerve Centralne banke BiH, na tržište javnog duga entiteta i na ostale srodne teme.
Za sada konstatujemo da Bosna, kroz deponovanje novca bosanskih banaka u inostranstvu, finansira Dojče banku.
Planirano je da kod Dojče banke bosanske banke deponuju 665 miliona EUR (1,3 milijarde KM / 1,95).
