Kvazi industrijska revolucija u Evropskoj uniji – Replika Maršalovog plana

Ekonomski i društveni problemi sa kojima se Evropa suočava su očigledni ali u jednom raznolikom skupu od 28 zemalja neke članice ih tretiraju kao šansu za rast i razvoj.

Bez obzira na visok udjel usluga u ekonomijama EU sadašnje stanje ekonomsko-društvenih odnosa između EU i Rusije preporučuje promjene u industriju kao glavnu mjeru uspješnosti ekonomskog sistema.

Neposredno nakon kraja II svjetskog rata grupa zemalja pobjednica predvođena sa SAD planirala je da izvrši povratak Zapadne Njemačku na ekonomiju agrarnog tipa, što je podrazumjevalo uništavanje industrije, kako njemačka privreda i društvo nikada više ne bi mogli predstavljati pretnju za svjetski mir.

Zbog pretnje sa istoka (Sovjetski savez i Varšavski pakt) ovaj plan je promjenjen u korist industrijske obnove Njemačke koja je za deset godina od kapitulacije proglašena za privredno čudo (njem. Wirtschaftswunder).

U kontekstu Ukrajine i njenih odnosa sa Rusijom koja je pravna sljedbenica Sovjetskog saveza (a on je pravni sljedbenik Ruskog carsta), a nakon završetka rata, ili barem primirja, spominje se replika Maršalovog plana.

Dok se čekao najavljena i vrlo neizvjesna replika, u kojoj interesom pokrenuti Anglosaksonci uz pomoć Germana pomažu industrijski vaskrs Slovena (koji, bez obzira da li su pravoslavci ili grko-katolici, pišu ćirilicom), u evropskoj industriji se već treću godinu dešavaju velike promjene.

Te promjene, pozitivne i negativne, sa geopolitičkog aspekta ali ne i tehnološkog, predstavljaju kvazi industrijsku revoluciju u EU, koja se odvijaju u njenom centru i na njenim limesima (granicama).

Trenutno stanje stvari u evropskoj industriji je u prosjeku izuzetno loše, ali pošto uvjek postoje zemlje ispod ili iznad prosjeka, treba nedvosmisleno ukazati na gubitnike i dobitnike dvoipogodišnje “industrijske revolucije” u EU.

 Industrijska proizvodnja u EU, 2021 = 100

Izvor: Eurostat.

Nakon što je ostala bez velikog tržišta na istoku i bez jeftinijih izvora energije industrijska proizvodnja u Njemačkoj je ispod evropskog prosjeka, a koji je takođe u padu.

Loši rezultatati u industrijskoj proizvodnji nisu povezani samo sa ratom u Ukrajini (počeo u februaru 2022), nego i erom sve skupljeg novca i inflacijom koja je poništila jedan značajan dio realne kupovne moći njemačkog privrednika i stanovnika.

Ali skup novac i inflacija nisu samo karakteristika njemačke ekonomije, pa uprkos tom ekonomskom fenomenu postoje zemlje u EU čija industrija puca od zdravlja.

I Danska i Poljska su rubne zemlje EU.

Danska je kapija Baltičkog mora na koje preko Petrogradske oblasti izlazi i Rusija.

Poljska graniči sa ruskim saveznikom (Bjelorusija) i ima i najveću granicu sa Ukrajinom (koja je u ratu sa Rusijom) i kontroliše najveći dio svih oblika trgovine i saobraćaja EU sa Ukrajinom.

Pomjeranje zapadnog vojnog saveza na sjever i istok se podudara sa nadprosječnim industrijskim razvojem u ovim zemljema, i sigurno, barem u pogledu Poljske ne bi trebalo predstavljati slučajnost, kao što slučaj nije bilo ni njemačko privredno čudo?

Kroz istoriju granična područja svakog carstvo su uvijek imale poseban ekonomski i društveni tretman od strane centra carstva, posebno u trenucima kad se na njegovim rubovima nalazila stvarna ili uobražena pretnja.

Središte EU, Njemačka, industrijski nazaduje, ali to je samo prividni paradoks u razvoju EU, a u suštini je posljedica širenja i razvoja EU i karakteristika trenutne ere višestrukih i dvosmislenih javnih i tajnih odnosa između EU, SAD, Njemačke i Rusije.