Gobalizacija se, i kao proces i kao stanje svjetske ekonomije, zasnivala pored ostalog na specijalizaciji zemalja za određenu vrstu proizvodnje i izmještanju proizvodnje u druge države.
Category: Short research/Kratka istraživanja
Proizvodnja u Njemačkoj u drugoj godini rata u Istočnoj Evropi – Njegov san, obuzdavanje Njemačke
Postoji mnogo anegdota o kraju Drugog svjetskog rata, a jedna od najpoznatijih glasi: “Nakon potpisane kapitulacije Njemačke Vinston Čerčil (tadašnji britanski premijer i kasniji dobitnik Nobelove nagrade) kreće na godinama željeni spokojni počinak, a batler (šef posluge) na pitanje kada da ga probude dobija odgovor – Možete me probuditi jedino ako se Njemačka ujedini”.
Vanredna sednica Izvršnog odbora Narodne banke Srbije od 11.septembra 2023.godine – Srpska bankarska revolucija
Kriza, u formi inflacije i rasta kamatnih stopa nas podseća da tržišna privreda ne podrazumeva samo slobodno formiranje cena, već i slobodu države da reguliše te iste cene.
Odnosi banaka sa sjedištem u Republici Srpskoj prema strancima – Ahilova peta
Za 17 dana stupa na snagu jedna odluka Agencije za bankarstvo Republike Srpske (ABRS) koja je indirektno trebala olakšati finansiranje budžetskog deficita Republike Srpske i povećati likvidnost tržišta javnog duga Republike Srpske.
Sumnja u obveznice Republike Srpske – 12 kupaca?
Prije nekoliko dana, 6.septembra, Republika Srpska je izvršila uspješnu emisiju petogodišnjih obveznica u ukupnoj vrijednosti od 130 miliona KM i po kamatnoj stopi od 6%.
Oduševljenost investitora sa obveznicama Republike Srpske – 60 kupaca
Tokom ove godine, uvijek i iznova, Republika Srpska je prvenstveno, ali ne samo, zbog velikog budžeta, prinuđena da savladava visoke prepreke koja je sama sebi postavila.
Dugoročno zaduženje Republike Srpske u 2023.godini – Medeni mjesec
U Republici Srpskoj, kako kod običnog svijeta, tako i kod ekonomista i bankara, i službenika u republičkim, opštinskim i gradskim organima uprave, a pogotovo u krugovima budžetskih korisnika (penzioneri, prosvjeta, boračka populacija) vlada velika zabrinutost u pogledu izvršenja budžeta u 2023.godini.
Emisija obveznica Republike Srpske čija glavnica dospjeva u ratama – Računajte na nas
Od 20.juna ove godine Republika Srpska je počela da emituje petogodišnje obveznice sa planom otplate po kojem svake godine otplaćuje jedan dio glavnice.
Zabluda u vezi visine javnog duga – Devizna iluzija
Kada su pitali jednog evropskog ekonomistu zašto je za ulazak u EU potrebno da javni dug bude ispod 60% BDP, a budžetski deficit manji od -3% BDP odgovor je bio:”Granica za javni dug od 60% BDP je postavljena zato što budžetski defict ne smije biti veći od -3% BDP, a budžetski deficit ne smije biti veći od -3% BDP zato što je granica za javni dug 60% BDP “.
Devizne rezerve Centralne banke BiH – Crno vino, crne oči?
Da li ste primetili da najveći deo medija na naslovne strane stavlja pretežno vesti koje kod većine ljudi izazivaju strah, zabrinutost i teskobu, a i da ogromna većina javnih ličnosti u eter šalje baš takvu vrstu poruka, kojima mediji ne mogu da odole, pa ih još i posole podebljanim i dramatičnim naslovima ?
Za koliko se zadužila Republika Srpska do Preobraženja 2023.godine? – Potpuno nepotrebna zbrka
U pogledu novca koji je pozajmila Republika Srpska nedavno su date dvije izjave koje apsolutno ne odgovaraju podacima Ministarstva finansija Republike Srpske i Banjalučke berze.
Devizne rezerve Srbije i javni dug Republike Srpske – Kamen oko vrata?
Internacionalizacija javnog duga Republike Srpske je započeta u Beču (emitovan dug od 168 miliona EUR), nastavljena u Londonu (emitovan dug od 300 miliona EUR), a u kojem mjestu će biti sljedeća internacionalna emisija javnog duga informacije ne postoje. Čitaj dalje
Vraćanje duga koji je nastao prije 5 godina u Beču – Čiča Miča gotova je priča
28. juna 2023.godine Republika Srpska je trebala poravnati obaveze nastale emisijom obveznica u Beču, pet godina ranije.
Tviter ekonomija – Si ili Pauel?
Između izvršne vlasti i monetarne vlast uvijek postoji vrlo napeta bitka, koja ponekad liči na obostrani ples po žici, tik iznad društvenog bezdana.
Ponašanje krda – Mala smicalica, sa velikim posljedicama
Ljudima upravljaju nagoni, razum i osjećanja, a prema mišljenju ljudi sve reakcije životinja su nagonske, instinktivne, ili urođene.
Preveliko kašnjenja u objavljivanju izveštaja o izvršenju budžeta Republike Srpske – Vrijeme je novac
Ovih dana sa svih strana stižu informacije o rekordnim javnim prihodima u BiH, i to bi se u kontekstu izvršenja budžeta Republike Srpske trebalo protumačiti kao izuzetno pozitivan signal?
Posljedice prevelikog optimizma u planiranju budžeta Republike Srpske – Osuđena na promjene
U prethodnom tekstu smo iznijeli tvrdnju da je nemoguće da Republika Srpska ostvari planirani rast realnog BDP-a od 3,1% u 2023.godine i da je zato rebalans budžeta neminovnost?
Održivost budžeta Republike Srpske – Jesen sa osmjehom rebalansa?
Planiranje budžeta je jedan od najsloženijih poslova ekonomske struke i kao svako drugo planiranje zasniva se na velikom broju pretpostavki o budućim ekonomskim kretanjima.
Da li je budžet Republike Srpske u minusu ili plusu? – Srpska budžetska zagonetka
Informaciju u vezi Konsolidovanog izvještaja o izvršenju budžeta Republike Srpske za prva tri mjeseca 2023. godini koja je objavljena 15.juna ne mogu razumjeti ekonomisti, pa onda ni svi ostali.
Finansiranje budžeta Republike Srpske u 2023. godini – Odstupljeno od budžeta?
Najvažnija ekonomska politika, posebno u zemlji poput Bosne, čija centralna banka ne može davati kredite, je fiskalna, ili uže posmatrano, poreska politika.
Strategija upravljanja javnim dugom Republike Srpske – Ljuta trava na ljutu ranu
Nakon što je donesena pravosnažna sudska odluka beogradskog suda da je RITE Ugljevik dužan drugoj, slovenačkoj, strani isplatiti 131 miliona KM i predati trećinu proizvedene električne energije, postavlja se pitanje koju strategiju upravljanja javnim dugom Republike Srpske treba izabrati?
Kamatna stopa na javni dug bosanskih entiteta – Srpski “izum” ničim izazvan
20.juna je u senci emisije obveznica Republike Srpske od 210 miliona KM izvršena i emisija obveznica Federacije Bosne i Hercegovine takođe na pet godina.
Inflacija u SAD – Posledice broja 3
Američki državna i ekonomska politika je ponovo dokazala viši stepen efikasnosti u porođenju sa područjem na kojem je evro zakonsko sredstvo plaćanja (evrozona).
Narodne obveznice u Republici Srpskoj – Romansa postoji samo u romanima
Vodeći računa o načinu finansiranja budžeta Repulike Srpske nedavno je srpska izvršna vlast, po uzoru na Republiku Hrvatsku (RH) predložila emisiju tzv. “narodnih”obveznica.
Finansiranje javnog duga Republike Srpske – Ruka koja djelimično hrani
Suditi o prirodi ekonomskih odnosa između Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske samo na osnovu različitog tumačenja položaja i odluka Ustavnog suda Bosne i Hercegovine u sarajevskim i banjalučkim medijima, i u krugovima sarajevskih i banjalučkih političkih elita (povodom pitanja statusa državne imovine) i negativnih emocija koja po tom osnovu nastaju između ova dva različita, ali i ista, društva bi nas odvelo na put potpuno pogrešnog zaključivanja
Monetarna politika Narodne banke Srbije – Preduhitrila Evropsku centralnu banku
Narodna banka Srbije je demonstrirala visok stepen i nezavisnosti i delimičnu efikasnost monetarne politike i te karakteristike srpske monetarne politike zaslužuju da budu istaknute.
Prognoza inflacije u Srbiji – Kome pokloniti veru
Svako se u manjoj ili većoj meri bavi prognozom pojava koje smatra bitnim za svoj ekonomski i društveni status.
Zaposlenost po privrednim djelatnostima u BiH – Kvalitet je u kvantitetu?
O društvenoj grupi se može razumno zaključivati, na način da njena brojnost određuje njenu snagu, kvalitet i uticaj?
Zaposleni u Bosni i Hercegovini – Analiza dva broja
Stanje na tržištu rada je jedan od najbitnijih pokazatelja stanja u nacionalnoj ekonomiji i smjera u kojem se ona kreće.
Inflacija i cijena nafte – Naftni šok
U ekonomiji se događaj koji izvodi ekonomski sistem iz stanja mirovanja, ili nekog uobičajenog kretanja, naziva ekonomski šok, ili skraćeno šok.
Zašto Republika Srpska ne bi trebala bankrotirati (6) – Kompleks niže vrijednosti
Jedna od predrasuda na tržištu javnog duga bosanskih entiteta je da je ono po svomu gore od tržišta javnog duga najrazvijenijih ekonomija.
Zašto Republika Srpska ne bi trebala bankrotirati (5) – Neuporedivo zaduženiji
Javni dug se može meriti samo u apsolutnim vrednostima, ali metodološki je ispravnije da se njegova apsolutna vrednost poredi sa bruto domaćim proizvodom (BDP).
Zašto Republika Srpska ne bi trebala bankrotirati (4) – Intelekt i moral
Vidljivi finanijski bankrot države ili nekog političkog entiteta, uvijek ima svoje vidljive i nevidljive uzroke.
Zašto Republika Srpska ne bi trebala bankrotirati (3) – Repriza?
Uvijek kad banka pozajmljuje novac njena likvidnost se smanjuje, a to štediše i ostali klijenti banaka ne vole.
Zašto Republika Srpska ne bi trebala bankrotirati (2) – Posudi me
Firme i fizička lica drže novac kod banaka, a banke drže novac, konvertibilne marke, kod Centralne banke BiH.
Zašto Republika Srpska ne bi trebala bankrotirati (1) – Na dohvatu ruke
U ovome i nekoliko narednih tekstova objasnićemo kako Republika Srpska može izmiriti obaveze koje dospjevaju krajem juna ove godine i zašto Republika Srpska ne bi trebala bankrotirati.
Povrat na kapital i investicije – Polako, ali sigurno
Jedan od najvažnijih pokazatelja uspješnosti (profitabilnosti ili rentabilnosti) poslovanja svake firme dobija se kad se neto dobit stavi u odnos sa knjigovodstvenom vrijednošću sredstava koje pripadaju vlasniku firme.
Politika isplate dividendi – Gdje to ima?
Kada se bosanski, ili šire posmatrano, čovjek sa Balkana nečemu negativnom, ili nekome negativnom rezignirano čudi vrlo često to izražava poznatom pesimističkom uzrečicom: “Gdje to ima?”
Isplata dividende Mtela a.d. Banjaluka – Jedan “mali” previd
Mtela a.d. Banjaluka je preko Banjalučke berze 24.maja 2023. informisao javnost da saziva 47. redovnu skupštinu akcionara.
Potraživanja ECB od države i banaka – Šok terapija
Kao što je centralna banka SAD odgovorna za inflaciju u SAD, isto tako Evropska centralna banka (ECB) odgovara za inflaciju u zemljama koji koriste evro kao svoju valutu.
Kupovna moć novac u Srbiji – Inflacija pojela
Inflacija je ušla u svoju treću godinu i već sada se može govoriti o trajno višem nivou cena koji je bitno smanjio kupovnu moć novca. Čitaj dalje
Držanje novca u bankama – Radiše i štediše
Svaki ekonomski sistem, svaka vlada, svaka banka i svaka privreda želi da što više novca bude na računima u bankama.
Majska emisija obveznica Federacije BiH – Jedna zemlja dva gospodara
Posle skoro godinu dana Federacija Bosne i Hercegovine (FBiH, Federacija) je odlučila da emituje obveznice na Sarajevskoj berzi.
Prva emisija obveznica Republike Srpske nakon završetka teniskog turnira Srpska Open 2023 – Široka i uska ruka
Prvi put poslije završetka teniskog turnira Srpska Open (23.april 2023) Republika Srpska je emitovala obveznice 3.maja 2023. godine, 10 dana poslije.
Istraživanje i razvoj u Bosni i Hercegovini – Razbibriga
U ljudskoj prirodi je da razmišlja o pojavama i predmetima sa kojima je okružena i koje je dotiču, da bi ih što bolje i više razumila i shvatila, te donijela sopstvene stavove, sudove i zaključke o njima.
Ekonomska cijena rata – Saveznici
U svakom ratu se plaća cijena u ljudskim životima, a ukoliko se rat vodi na sopstvenoj teritoriji neizbježni su i veliki ekonomski gubici.
Kriva prinosa u Njemačkoj – Deset minus dva
Pesimizam njemačkih potrošača i umjereni optimizam njemačkih kapitalista analizirali smo u više navrata u prethodnim objavama, ukazujući na klasnu borbu u Njemačkoj uprkos niskoj stopi nezaposlenosti.
Inflacija u SAD – Vladavina manjine
Za američku monetarnu politiku se često kaže da je izuzetno prilagodljiva pošto može mjenjati smjer vrlo brzo.
Likvidnost BH Telecoma – Pet plus
Svaka firma, bila ona mala, ili velika poput BH Telecoma d.d. Sarajevo, ima dvije vrste imovine – tekuću i fiksnu.
Cijena crnogorske unilateralne evrizacije – Potencijalna tragikomedija u više činova
Ovaj tekst ćemo započeti objašnjenjem njegovog naslova koji je nerazumljiv za one koji nisu ekonomisti, ali koji se da vrlo jednostavno objasniti.
Ekonomska politika Hrvatske u 2022. godini – Gas do daske
U medicini se ista boljka u različitim državama liječi na gotovo istovjetan način, a u svijetu ne postoje dvije države sa potpuno istom ekonomskom politikom.
56. emisija obveznica Republike Srpske – Frankfurt u Banjaluci
Zbog vrlo ambicioznog budžeta za 2023.godinu, kojim je predviđeno zaduživanje Srpske u iznosu od oko jedne milijarde KM, 56.emisija obveznica Srpske izvršena 28.marta je bila predmet pojačane pažnje investitora i banaka u Srpskoj.
Stopa inflacije kao cilj ekonomske politike – Inflatorno oporezivanje
Svaka država uspostavlja i ubire različite vrste poreza koji služe za finansiranje javne potrošnje.