Balkan u nekim ekonomskim stvarima kopira Zapad, a u nekim stvarima pokušava biti svoj, drugačiji i nezavisan.
Category: Monetary analysis/Monetarne analize
Kamatna stopa na novac koji američke banke drže kod FED-a – Ostajte ovdje
Sjedinjene Američke Države nisu ovisne o uvozu energije u mjeri u kojoj je to Evropska unija i zato je njena borba protiv inflacije instrumentima monetarne politike mnogo efiksnija nego evropska.
Uticaj ponude novca na cijene u SAD – Manje novca, manja inflacija
Kako su SAD došle do inflacije od samo 7,1% (novembar 2022) i očekivanja da će do kraja godine ona biti još niža, u trenutku kada je inflacija u eurozoni 10%, a u Bosni 17,4% (oktobar 2022)?
Inflacija u Srbija – Korpa
U istorijskim čitankama stoji da je Sretenjski ustav iz 1835. godine bio do te mjere originalan, napredan i liberalan (po uzoru na francuski) da su sve tri velike carevine toga doba (ruska, austrougarska i otomanska) odmah po njegovom donošenju tražila od Knjaževine Srbije da ga ukine, a to je naravno i učinjeno.
Uticaj američke monetarne politike na inflaciju u Bosni i Hercegovini – Tako daleko, a tako blizu
Veza između monetarne politike američka centralna banka (FED) i inflacije u BiH u 2022.godini, iako nije očigledna ipak postoji.
Borba protiv inflacije u 2022.godini – Izgubljena bitka
Kakvi su rezultati dosadašnje polugodišnje borbe protiv inflacije u SAD, nakon što je američka centralna banka pet puta podigla kamatnu stopu?
Američka monetarna politika – Miki Maus?
Pristalice teorije evolucije ljudskog roda smatraju da je daleki predak Homo Sapiensa morao po svojoj prirodi biti oportunista, jer je samo tako mogao opstati u surovoj životnoj sredini.
Da li je korištenje slobodnih deviznih rezervi CBBiH za kreditiranje bosanskih entiteta u suprotnosti sa modelom valutnog odbora? – Ako laže koza, ne laže rog
Na prijedlog člana Predsjedništva BiH g.Milorada Dodika da CBBiH slobodne devizne rezerve posudi bosanskim entitetima CBBiH je reagovala izuzetno negativno.
Da li bi kreditiranje bosanskih entiteta od strane Centralne banke BiH proizvelo dodatnu inflaciju u BiH? – Mirno spavaj nano sve je zaključano
Tokom zadnjih mjeseci obnovljen je prijedlog da Centralna banka BiH (CBBiH) počne davati kredite bosanskim entitetima.
Monetarna politika Evropske centralne banke – Gledaj šta rade, a ne šta govore
Ekonomisti iz Zapadne Evrope su zadnjih 30 godina poručivali svim centralnim bankama iz Istočne i Južne Evrope da ne kreditiraju svoju državu i svoje banke.
Monetarna politika Srbije u 2021.godini- U potrazi za izgubljenim rastom
Narodna banka Srbije (NBS) je tek u aprili ove godine, nakon tačno 9 godina, odlučila da ponovo poveća kamatne stope, a povećala je referentnu kamatnu stopu i u maju i u junu i sada je njena vrijednost 2,5%.
Uzroci inflacije u SAD, Evropskoj uniji, na Balkanu i šire – Rahmetli Fridman
Prošle godine, u ovo doba, svi vodeći ekonomisti u Evropi i SAD su tvrdili da je inflacija prolazna i da je nastala kao posljedica; uskih grla u proizvodnji, prekida u isporuci roba zbog epidemioloških restrikcija, nedostatka poluprovodnika, poremećaja u trgovačkoj logistici i zbog mnogo čega drugog.
Narodna banaka Srbije povećala kamatnu stopu – U pravo vrijeme?
Narodna banaka Srbije (NBS) je aprilu ove godine, ne čekajući odluke ECB-a o povećanju kamatnih stopa, odlučila da poveća referentnu kamatnu stopu i to prvi put u zadnjih skoro devet godina.
Referentna kamatna stopa Federalnih rezervi – Počelo hlađenje
Centralna banka Sjedinjenih Američkih Država, Federalne rezerve (FED), najznačajnija centralna banka na svijetu je juče 16.3.2022, odlučila da poveća svoju referentnu kamatnu stopu.
Kamatna politika Narodne banke Srbije – Čekajući ECB?
Narodna banka Srbije (NBS) već godinama vodi vrlo aktivnu monetarnu politiku.
Kamatna stopa Centralne banke Turske – Kriza pravoslavlja
Monetarna politika koju vodi Centralna banka Turske (CBT) je godinama bila zasnovana na jednom vrlo jednostavnom i opštepoznatom pravilu, koje primjenjuju mnoge svjetske banke.
Kvar u američkoj ekonomiji – September 11
Opšte je mišljenje da su Federalne rezerve počele sa monetarnom ekspanzijom/štampanjem novca u martu 2020.godine, nakon izbijanja pandemije, a da je do tada sve bilo u redu sa američkom ekonomijom.
Američka monetarna politika – Pandemija over?
Svjetski monetarni sistem se nalazi na prekretnici koja je označena kao početak smanjenja štampanja novca u prvoj svjetskoj ekonomiji.
Likvidnost u Bosni i Hercegovini – Sedalna ekonomija
Profesija sa kojom se čovjek bavi značajno opredjeljuje jednu vrstu njegovog životnog stila, koji se tiče položaja tijela prilikom obavljanja poslova.
Nova monetarna strategija Evropske centralne banke – Promjena pravila igre
18 godina cilj monetarne politike ECB je bila stopa inflacije definisana kao “blizu, ali ispod 2%”, a 8.jula 2021.god. ECB je saopštila da mjenja svoju monetarnu strategiju i okviru nje cilj monetarne politike.
Privredni sistem Crne Gore – Na jednu kartu
Uzrok krize crnogorskog javnog duga je pored monetarne kapitulacije i jedna karakteristika njenog privrednog sistema, koja je stvarana uporedo sa potpunom eurizacijom ekonomije i izborom evra za zakonsko sredstvo plaćanja u zemlji.
Dužnička kriza u Crnoj Gori – Vezanih ruku
Opštepoznato je da je Crna Gora u vrlo teškoj dužničkoj krizi, a ja ću u ovome tekstu dati svoje mišljenje o nekim njenim monetarnim, kreditnim i valutnim uzrocima, kao i o posljedicama. Čitaj dalje
Nema inflacije u eurozoni -Ništa novo na Zapadu
Eurosistem čine Evropska centralna banka (ECB) i 19 nacionalnih centralnih banaka zemalja koje su prihvatile evro kao svoju valutu i koje implementiraju monetarnu politiku ECB.
Kamatne stope u zoni evra – Učiteljica života
Ekonomska istorija se na ekonomskim fakultetima proučava u o okviru predmeta istorija ekonomske misli, doktrine velikih ekonomista ili jednostavno ekonomske doktrine.
Inflacija i novac u zoni evra – Pasta za zube
Stav ekonomske struke je da između inflacije tj. rasta cijena i količine novca u opticaju postoji pozitivna međuzavisnost/korelacija.
Srpska monetarna politika – Pet faza
Odnos monetarne politike prema domaćem budžetu i domaćim preduzećima se u Srbiji, kao i u ogromnoj većini zemalja, u zadnjih 25 godina formirao pod uticajem ideologije, struke i na kraju epidemije, a naravno i između ovih krajnosti – kroz njihovu kombinaciju.
Upravljanje javnim dugom i monetarna politika – Srbija može bolje
Odnosi države Srbije i MMF-a su trenutno takvi da Srbija ništa ne duguje MMF-u, ali nije uvijek bilo tako.
Kamatna politika Narodne banke Srbije – Sretni broj 13
Narodna banka Srbije/NBS je, za razliku od Centralne banke Bosne i Hercegovine/CBBiH, zakonski ovlaštena za upotrebu mnoštva instrumenata monetarne politike.
Visina stope obavezne rezerve u BiH – Kao i sav ostali svijet
Kada štediša, ili neki vlasnik novca, stavi novac u banku, banka često ima obavezu da jedan dio toga novca ne troši i da ga ne koristi za davanje kredita.
Srpski kvazi novac u neobranom grožđu
Od 2011.g. Republika Srpska emituje direktno obveznice i trezorske zapise na Banjalučkoj berzi (BLSE), ranije su na BLSE uvrštene emisije vezane za ratni period (1992.g-1995.g.), a najkasnije od 2009.g. Republika Srpska ima svoj novac.
Radi se o kvazi novcu ili o takozvanom novcu, jer on tada nije imao, a nema ni sada, sve funkcije koje novac mora imati, da bi po ekonomskoj teoriji mogao biti proglašen za novac u punom smislu te riječi.
Bela ćao
U ogromnoj većini država postoji samo jedno zakonsko sredstvo plaćanja i zato bi vjerovatno trebala postojati i njegova suprotnost – nezakonito sredstvo plaćanja?
Povratak srpske monetarne politike sa Sjevernog pola
Bosanskohercegovačka javnost zna da se Srbija isto kao i Bosna i Hercegovina zbog pada javnih prihoda, rasta javnih rashoda i smanjenja ekonomske aktivnosti morala zadužiti kod stranih povjerilaca.
Međutim, naša javnost ne zna da je Narodna banka Srbije po prvi put u svojoj novijoj monetarnoj istoriji odlučila da, za srpsku ekonomiju u velikom obimu, kreditira srpske banke, ali i srpsku državu.
Kako je malo postalo veliko
Bosanskohercegovački bankarski sektor značajno više potražuje od stranih pravnih lica nego što im duguje – to je dokazano.
Neto strana aktiva bh bankarskog sektora (razlika između strane aktive banaka i strane pasive banaka) je 1,45 mlrd. KM (april 2020.g.).
Domaća, a strana
O negativnoj naknadi na novčana sredstva iznad obavezne rezerve (u daljem tekstu naknada) koju Centralna banka Bosne i Hercegovine (CBBiH) obračunava bh komercijalnim bankama ranije je pripovjedano, ali je izostalo povezivanje naknade sa kamatnom stopom koju Evropska centralna banka (ECB) takođe obračunava na novčana sredstva iznad obavezne rezerve bankama u zoni evra (eng. deposit facility rate) .
Kod CBBiH novac drže bh banke, a kod ECB banke iz zemalja u kojima je evro zakonsko sredstvo plaćanja.
99,9999999999%
U kompletnom bh javnom mnjenju, kao i “skoro” potpuno u našoj ekonomskoj i bankarskoj struci, već 20 godina vlada kategoričan, nedvosmislen i tvrdoglav stav da Centralna banaka Bosne i Hercegovine (CBBiH) ne vodi monetarnu politiku.
Apsolutno negiranje uloge CBBiH u našem ekonomskom sistemu i našoj ekonomskoj politici ide čak i dotle da se ona u stručnim kuloarima pogrdno naziva “običnom mjenjačnicom”, jer ne može davati kredite bh pravnim licima, a glavni joj je posao da razmijenjuje/mijenja konvertibilnu marku za evro!?
Cijena slobode
I Bosna i Hercegovina i Srbija su se zbog ekonomskog šoka koji je prouzrokovla pandemija zadužile na ino tržištu, Srbija je emitovala obveznice na ino berzi, a BiH je uzela kredit od MMF-a.
Slobodne devizne rezerve kao odgovor ekonomske politike BiH na pandemiju
Da bi ublažio posljedice koje će, zatvaranje saobraćajnih i trgovačkih komunikacija, sužavanje tržišta nabave i prodaje, kao i obustavljanje dijela proizvodnih i uslužnih djelatnosti, zbog pandemije imati na američki BDP tj. u krajnjoj liniji na životni standard Amerikanaca, gornji dom američkog parlamenta (Senat) je odobrio povećanje javne potrošnje za 2.000 miljardi dolara i to pretežno kroz emisiju obveznica koje će vršiti američki trezor (Ministarstvo finansija SAD), a otkupljivati američka centralna banka (Federalne rezerve).
I evropske institucije su razmišljale kako uliti svježu krv u malaksalu ekonomiju zone evra i Evropske unije, a Evropska centralna banka/ECB je donjela odluku da „podigne imunitet“ svog privrednog sistema sa 750 milijardi evra.
To je kumulativni iznos pozajmica, koji će kroz kupovinu obveznica evropskih zemalja (ali i privatnog sektora!) od strane ECB biti stavljen na raspolaganje evropskoj privredi i budžetima zemalja zone evra tokom 2020.god.
Raspolaže li, i može li raspolagati, Bosna i Hercegovina, sa nekim sličnim instrumentom ekonomske politike, koji bi mogao podstaći tražnju za domaćim proizvodima i održati nivo javne potrošnje koji je postojao prije pandemije?
Negativna kamatna stopa
U jednom od prethodnih postova sam obećao da ću ponuditi svoje objašnjenje negativnih kamatnih stopa na javni dug FBiH, tj. da ću „pokušati“ objasniti zašto FBiH zarađuje kada joj druga lica (pravna ili fizička) pozajmljuju novac.
Ispod nule
Od druge polovine 2011.god. Federacija BiH se zadužuje na finansijskom tržištu BiH. Umjesto da uzima kredite kod komercijalnih banaka FBiH emituje hartije od vrijednosti različitog dospijeća na Sarajevskoj berzi (SASE). I kredit i emitovana hartija od vrijednosti predstavljaju javni dug FBiH i na oba načina FBiH prikuplja novčana sredstva za finansiranje javnih rashoda.
Bez kiseonika
Kad ne bi bilo radničkih doznaka iz inostranstva, kredita MMF-a i ostalih ino finansijskih ustanova, ulaza stranog kapitala u BiH kroz direktne i portfolio investicije i kroz davanje stranih kredita bh bankama i preduzećima bosanskohercegovački spoljnotrgovinski sektor bi već odavno ostao bez deviza tj. bez kiseonika.
Reks
U junu 2018. godine, nakon punih 17 godina, Republika Srpska je smanjila zakonsku zateznu kamatnu stopu (ZZKS). Ja sam javno od 2014.g. predlagao da se za novi nivo ZZKS odredi 12% (umjesto 18%). Otišao sam i korak dalje pa sam načinu određivanja promjenljive ZZKS posvetio jedan cijeli stručni članak.
Izlazna strategija ili “lako unutra, a teško napolje”
Američka centralna banka – FED, već godinama vodi restriktivnu monetarnu politiku. Restriktivna monetarna politika predstavlja rast referentnih kamatnih stopa centralne banke, jer to povećava kamatne stope banaka. Za skupljim kreditima manja je tražnja. Čitaj dalje
Jedna mala razlika između ECB i FED-a
I Evropska centralna banka (ECB) kao i Centralna banka SAD (FED) su vodile nekonvencionalnu tj. neuobičajenu monetarnu politiku. Nekonvencionalnost monetarne politike se ogleda u vrlo niskim referentnim kamatnim stopama koje su ili bile 0% (FED) ili su još uvijek 0% (ECB). Čitaj dalje
Fiat
Nakon prethodnog posta u kojem sam objasnio suštinu kreiranja novca (“potezom pera” od strane Federalnih rezervi), pojavila se dilema kako izgleda aktiva/imovina FED-a? Pretpostavka elementarne logike je da ako pasiva/obaveze/novac FED-a naraste skoro 5 puta za samo 12 godina tako brzo kreiran novac bi trebao imati vrlo visoku podlogu u obliku ne samo deviznih rezervi već prije svega zlata?! Čitaj dalje
