Na Balkanu, a i na mnogim drugim mjestima, davno je pokazano i dokazano da su mjerila centra države i državne periferije potpuno drugačija.
Category: Economic system and economic development/Privredni sistem i privredni razvoj
Ekonomski rast od 2000. godine – Razbijene iluzije i čarobni štapić
Veliki broj građana u Srbiji i Bosni i Hercegovini od 1999.godine ima pozitivno mišljenje o razvoju ruskog duštva, jer je te godine upravljanje Rusijom povjereno osobi koja i danas vodi Rusiju.
Cijena nafte – Ekonomija naopačke
U svakoj ekonomiji usluge su neopipljivi, a robe opipljivi dio proizvodnje i prometa dobara.
Precizna poljoprivreda – Nauka i kultura
Zahvaljujući sve dostupnijim komponentama precizne poljoprivrede, farmeri širom svijeta sve više koriste senzore u poljoprivrednoj proizvodnji.
Ekonomski rast u eurozoni i Turskoj – Čista ko suza
Velika tema u posljednjih nekoliko mjeseci, pa čak i tokom cijele prošle godine su bili krajnje neobični ekonomski procesi u Turskoj.
Stopa inflacije u Turskoj – Jeretičke priče
Stopa rasta potrošačkih cijena, kojom se mjeri inflacija, se u ogromnoj većini zemalja, uzima za jedan od ciljeva ekonomske politike.
Tržište rada – Tri puta mjeri, jednom sjeci
Ako je tržišta rada najbitniji segment u ekonomskom sistemu onda se na osnovu visine stope nezaposlenosti može dati opšta ocijena kvaliteta ekonomske politike.
Novi-stari članovi EU sa Balkana – Jedinstveni, ali u različitosti
Rumunija i Bugarska od 1. janura 2007. kada su se pridružile EU djeluju u istom ekonomskom prostoru i sa aspekta pristupa tržištu zemalja EU imaju iste razvojne šanse.
Privredni razvoj u Srbiji – Beogradizacija?
Srpska statistika vrlo profesionalno i predano sakuplja i publikuje podatke o stepenu razvijenosti lokalnih samouprava.
Odnos kupovne moći – Muško šišanje
Postoje mnogi načini upoređivanja ekonomija, a jedan od njih je preko odnosa (ili pariteta) kupovne moći (PPP – purchasing power parity).
Eksproprijacija privatnih nekretnina u Berlinu – Njemački “beskućnici”
Senzori u poljoprivredi
Upotreba senzora u poljoprivredi će se za narednih pet godina udvostručiti.
Jedan način izlaska iz ekonomske krize – Tantrum, ili izliv besa
Sve centralne banke u svetu zasipaju još uvek svoje tržišta obiljem novca, ali svemu uvek nekada mora doći kraj.
Koeficijent mizerije – Sit i sretan
Ekonomska struka je razvila brojne pokazatelje kojima se mjeri uspješnost jednog ekonomskog sistema.
Merkosur: sporazum između slona, miša i dva mrava (2)
Merkosur spada u najveće ekonomske zajednice u svijetu.
Merkosur: sporazum između slona, miša i dva mrava (1)
„Merkosur“ (na španskom) ili “Mercosul” (na portuglaskom), može se prevesti kao „Zajedničko tržište juga“ je nastala prije tri decenije i tada se smatrala uspješnom ekonomskom zajednicom.
Rast cijena nekretnina u Evropi – Lastavice skandinavske
U svakodnevnoj poplavi ogromnog broja ekonomskih informacija podaci o prirodnom priraštaju se nikako ne uspijevaju povezati sa promjenama u cijeni nekretnina.
Godišnja fluktuacija cijena maline
Berba maline je trenutno na vrhuncu, a otkupljivači nude rekordne cijene od preko 4 KM za kilogram.
Ekonomska politika Srbije – Za i protiv Aleksandra Vučića
U tradiciji srpskog društva je uvijek bilo da se opredjeljuje za ili protiv čovjeka koji je na čelu društva, a ne za i protiv ekonomske politike koja se vodila ili koja se još uvijek vodi, u njegovom mandatu.
Nominalni BDP Srbije – U svijetu iluzija
U prethodnoj objavi smo objasnili način izračunavanja realnog BDP-a, a u ovoj ćemo se pozabaviti nominalnim BDP-om.
Prirodna bogatstva države Kongo – Blagodat ili prokletstvo
Mineralne sirovine mogu, ali ne moraju uticati na životni standard u zemlji u čijoj utrobi se nalaze.
Produktivnost u privatnom i javnom sektoru Republike Srpske – 19. sjednica
Ispravnost ekonomskih odluka, ili mjera ekonomske politike, se može ocjenjivati, prije donošenja mjere ekonomske politike (eks ante), ili nakon što se u praksi pokažu/izmjere efekti usvojenih mjera ekonomske politike (eks post).
Nema inflacije u eurozoni -Ništa novo na Zapadu
Eurosistem čine Evropska centralna banka (ECB) i 19 nacionalnih centralnih banaka zemalja koje su prihvatile evro kao svoju valutu i koje implementiraju monetarnu politiku ECB.
Biopesticidi – jedan od najbrže rastućih sektora poljoprivrede
Tržište biopesticida, sa godišnjim porastom od 14,7% , jedna je od najbrže rastućih grana poljoprivrede.
Dar Mtela a.d. Banjaluka – Veliko srce velikog srpskog telekoma
Uzdah čovjeka koji ostavlja dijete u bolnici i prepušta ga ljekarskoj i medicinskoj njezi i Božijoj sudbini je dubok, a težina roditeljske suze velika i tegobna.
ECB i FED – (Ne)normalni monetarni balon
Baloni na finansijskom tržištu (ogroman rast cijena akcija, cijena obveznica) su na nacionalnom nivou vrlo često posljedica izuzetne kreditne aktivnosti domaćih centralnih banaka, dok sa druge strane vodeće svjetske centralne banke, poput centralne banke SAD-a (Federalne rezerve/FED) i Evropske centralne banke/ECB zahvaljujući masovnom obimu kreditiranja stvaraju balone na svjetskim finansijskim tržištima.
Krediti privatnim preduzećima – U leru?
U tržišnim privredama preovladava uvjerenje da su firme u privatnom vlasništvu glavni motori privrednog rasta i razvoja, makar u ekonomskom sistemu postojao i značajan dio firmi u državnoj svojini.
Za dlaku
Početkom 2015.g. ECB (Evropska centralna banka) započinje program masovnog kreditiranja javnog sektora u zemljama zone evra, poznat pod nazivom “program kupovine za javni sektor” (eng. PSPP, public sector purchase programme).
Maleno je lijepo
Kada se krajem 80-ih i početkom 90-ih godina prošlog vijeka krenulo u promjenu privrednog sistema socijalističkih zemalja ekonomisti sa Zapada su lansirali mnoge parole, koje su neselektivno preuzimane od strane domaćih ekonomista i ugrađivane u ekonomski sistem.
Jedna od tih parola je bila i “small is beautiful” ili “maleno je lijepo”.
Povratak u prošlost
Bosna i Hercegovina je kao ekonomski sistem do sada prošla kroz najmanje 6 etapa društveno-ekonomskog razvoja.
COVID-19 Povratak nezvanog gosta
Epidemiološka bomba koja je eksplodirala širom svijeta nakon ukidanja restriktivnih mjera uzbudila je duhove kako stručne tako i šire javnosti.
Biti ili ne biti – pitanje je sad (drugi dio)
Osnovna preporuka kriznog menadžmenta jeste to da je zdravlje zaposlenih na prvom mjestu, što se obezbjeđuje kroz punu primjenu svih propisanih mjera!
Obdanište
Budućnost svakog društva zavisi od kvaliteta odgoja djece, kao i od njihovog zdravlja. Zato je obdanište ustanova od javnog interesa, a iz istog razloga to je i dom zdravlja, mada se u njemu liječe i roditelji djece. Ako su usluge obdaništa i zdravstvenih ustanova na visokom nivou, roditelji su serbezni/bezbrižni i mogu veći dio energije potrošiti na rad. Dobre javne ustanove podižu produktivnost rada i društveno bogatstvo.
Veza između obdaništa i doma zdravlja je jasna, radi se o javnim ustanovama. A postoji li kakva veza ove vrste između banaka i obdaništa?
Trgovina spoljna
Kao što čovjek ne zna koliko je jak/slab, prije nego što se ne odmjeri sa nekim takmacem, isto tako i ekonomski sistem sebe upoznaje kada se poredi sa konkurencijom međunarodnom. Jedna od relativnih mjera snage ekonomskog sistema je njegov položaj u međunarodnoj podijeli rada tj. u trgovini spoljnoj.
Šta kada nestane nafte? Pa,… litijum
Litijum (grč. lithos — kamen), oznaka Li, je alkalni metal koji je najlakši od svih poznatih metala i ima najmanju gustinu među svim čvrstim elementima (u standardnim uslovima). Litijum ima redni broj 3 u periodnom sistemu elemenata. Atomska težina litijuma je 6,94. Specifična težina ovog metala je 0,534 (pri 20 stepeni celzijusa).
Inženjer, al’ ne iz Mauricijusa – klapa druga
I trgovina naftom proizvodi ogromne profite, jer vlast tako želi.
Mašinstvo je prvo proizvodnja, pa tek onda trgovina robama, trgovina naftom u BiH je uslužno-trgovačka djelatnost.
Inženjer, al’ ne iz Mauricijusa – klapa prva
Ako se o nekoj pojavi mnogo govori, ta pojava ili je učestala ili, parodoksalno, uopšte ne postoji. O sistemskom, od države vođenom procesu ponovne industrijalizacije, se izuzetno mnogo govori, ali sistemski i državni pothvat reindustrijalizacije Bosne i Hercegovine, od 1995.g. ne postoji.
Čik pogodi
U ekonomiji postoje slobodna i ekonomska dobra. Slobodna dobra su neograničena. Primjer slobodnog dobra je vazduh. Ekonomska dobra su ograničena. Primjer ekonomskog dobra je kredit. Namjena vazduha je poznata, on omogućava život svim bićima na planeti.
Državo moja i na tebe je došao red
Tokom razvoja ljudskog društva razvili su se razni modeli zaštite imovine, jer je imovinski interes, sa aspekta materije (ne i duha), najvažniji čovjekov interes.
Ono što važi za čovjeka, važi i skup ljudi, tj. za društvenu grupu. I organizacija je društvena grupa, a država predstavlja organizaciju vladajuće klase.
Do izvora dva putića
Pojam „fleksibilno tržište rada“ je pojam iz ekonomske struke. Istovremeno to je i eufemizam. U gramatici eufemizam predstavlja stilsku figuru kojom se neki izraz zamjenjuje sa nekim drugim izrazom, sa različitim ciljevima – bontona radi, da se ne povrijedi neka druga strana, a ponekad i da se prikrije prava suština stvari.
Stara škola
Investicije tj. ulaganja su drugo ime za nabavku, kupovinu, izgradnju osnovnih/stalnih sredstava.
Ulaganje u osnovna sredstva = ekonomski razvoj.
Okreni, obrni i stani
Naša zemlja je u zadnjih 30 godina prošla kroz nekoliko talasa smanjenja učešća industrijske proizvodnje u BDP-u ili kako se to stručno kaže deindustrijalizacije, a najnoviji talas je u toku.
Unutar trougla
Kapital može biti u državnoj, privatnoj ili zadružnoj svojini, pa pojam kapitalistička klasa nije nužno vezan samo za fizička lica. U pojedinim kapitalističkim državama često je najveći kapitalista sama država.
Austrija zemlja teška
BDP predstavlja vrijednost finalnih proizvoda proizvedenih za godinu dana, a privredni uspjeh najčešeće se mjeri upravo stopom rasta BDP-a. Što je stopa rasta realnog (očišćenog od inflacije) BDP-a veće to je jedna ekonomija uspješnija. Raspodjela BDP-a u ovakvom načinu razmišljanja nije bitna.
Kečap
Većina radnika kada je riječ o mjerenju ekonomskih pojava najbolje razumije promjene koje su izražene na godišnjem nivou. Npr. za koliko su porasli troškovi života u odnosu na prethodnu godinu, kolika je godišnja stopa rasta industrijske proizvodnje, za koliko je porasla poljoprivredna proizvodnja u tekućoj godini u odnosu na prethodnu godinu, koliko je godišnja inflacija, koliko metara rakije smo ispekli više u odnosu na prošlu godinu itd. Čitaj dalje
