Odnosi države Srbije i MMF-a su trenutno takvi da Srbija ništa ne duguje MMF-u, ali nije uvijek bilo tako.
Category: Policy brief/Prjedlozi za donosioce ekonomskih politika
Krediti privatnim preduzećima – U leru?
U tržišnim privredama preovladava uvjerenje da su firme u privatnom vlasništvu glavni motori privrednog rasta i razvoja, makar u ekonomskom sistemu postojao i značajan dio firmi u državnoj svojini.
Visina stope obavezne rezerve u BiH – Kao i sav ostali svijet
Kada štediša, ili neki vlasnik novca, stavi novac u banku, banka često ima obavezu da jedan dio toga novca ne troši i da ga ne koristi za davanje kredita.
Tržište akcija u BiH u 2020.godini – Bogatstvo različitosti
Vruća finansijska tema u BiH, kao i u cijelom svijetu, su tzv. kriptovalute, a posebno bitkoin, što je logično zbog velike promjene u njegovoj cijeni krajem 2020., a o toj pojavi se raspravlja i u svijetu i u BiH, što je takođe logično.
Realni BDP u trećem kvartalu – Na začelju
Prije par dana Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine (BHAS) je objavila podatke o bruto domaćem proizvodu za treći kvartal 2020.g.
Državna potrošnja – Kad je muka đe si Đuka
Odmah poslije rata (1992 – 1995.g.) započinje omalovažavanje, nipodaštavanje i surova negacija efikasnosti države kao vlasnika preduzeća od strane pojedinih društvenih grupa, kao i generalno osporavanje uloge države u ekonomskom sistemu.
MMF i BiH
BiH pregovara sa MMF-om o novom kreditu, ili po rječniku MMF o novom aranžmanu.
Recesija
U aprilu 2020.g., mjesec i po dana nakon početka pandemije, objavljeno je da je italijanska ekonomija u recesiji.
Umnoži me
Šta je glavni razlog neuspjeha ekonomske politike smanjenja javne potrošnje koja se u periodu 2009 – 2014. provodila u zemljama zone evra (Portugal, Italija, Irska. Grčka, Španija)?
Do posljednjeg daha
Sve do polovine 2014.g. ekonomska politika zemalja zone evra koje su zapale u dužničku krizu (PIGS zemlje) se pretežno zasnivala na smanjenju javne potrošnje i podsticanju privatne potrošnje (kroz niske kamatne stope na kredite tj. kroz jeftin novac).
Petero prasića
Na kraju globalne finansijske krize, 2009.g., pojedine evropske zemlje su usljed problema sa otplatom javnog duga počele zapadati u dužničku krizu.
Manjak u mozgu
Odstupanje usvojene strukture i visine budžeta od poželjne ili očekivane zahtjeva ponovno uravnoteženje budžeta ili rebalans budžeta.
Ni po babi ni po stricu već po paragrafu 195
Stepen odlučnosti državnih pravnih sistema u primjeni zdravstvenih propisa/epidemioloških mjera tokom pandemije se razlikuje.
Kako prebroditi krizu- učimo od najboljih II
Pretpostavite da će ne samo vas lično, nego i način na koji vaša organizacija rješava krizu, mediji prikazivati u najgorem mogućem svjetlu.
U zdravim bolnicama zdravo tijelo
Dva osnovna faktora koja kreiraju ekonomski rast su kapital i rad.
Kada radnik oboli, obim rada koji stoji na raspolaganju ekonomskom sistemu se smanjuje (pod uslovom da je sve ostalo jednako), a to se direktno održava na nivo proizvednih potencijala ekonomskog sistema, koji se takođe smanjuje.
Zato je u interesu svakoga društveno-ekonomskog sistema da što veći dio, posebno radno aktivnog stanovništva, bude što zdraviji.
Za 180 stepeni
U većini privrednih sistema tokom ekonomske krize sve ekonomske varijable se nalaze u slobodnom padu, osim javnog duga.
My way
Dva čovjeka i više ljudi čine društvo, svaki čovjek je neponovljiv, a svako društvo ima svoje kolektivno nesvjesno i svoje kolektivno svjesno i zato je malo identičnih društvenih struktura.
Nepodnošljiva lakoća normiranja
Pravno normirati sve društvene pojave i procese je u praksi nemoguće, pa se zato pristupa normiranju ili propisivanju samo onih stvari za koje se ocijeni da su za neki društveni ili ekonomski sistem od naročitog značaja.
Godine koje su pojeli skakavci
U ekonomskoj nauci i ekonomskoj praksi je oduvijek vladala zaokupljenost ekonomskim rastom, koji je pod uslovom da je sve ostalo jednako, doživljavan kao mjera uspješnosti jednog ekonomskog sistema.
COVID-19 Švedski model
Već nekoliko dana u Republici Srpskoj se bilježi porast broja zaraženih stanovnika korona virusom.
Jedna zemlja dva sistema
Krilatica iz naslova se vezuje za Kinu, čudnovatu zemlju, koja je od sredine 70-ih godina prošlog vijeka kroz simbiozu komunističkog jednopartijskog sistema i kapitalističkog načina proizvodnje izrasla u ekonomsku supersilu, tik uz rame SAD-u. Čitaj dalje
Kako upokojiti vampira
Dugo vremena ekonomska politika u svim evropskim zemljama u razvoju (ili tranzicionim ekonomijama) je vođena na principima tzv. Vašingtonskog koncenzusa (VK) koji se svodio na tri ključne riječ; stabilizuj-privatizuj-liberalizuj.
Emocionalna inteligencija
Naša statistika ne prati po uzoru na zemlje Zapadne Evrope osjećanja ili sentimente koje građani i privreda gaje prema budućim ekonomskim kretanjima.
Ako bi se pokušali približiti ovoj vrsti statistike koja mjeri očekivanja o budućim ekonomskim kretanjima prvi korak bi trebao biti mjerenje osjećanja ili mišljenja tržišnih aktera o sadašnjim ekonomskim kretanjima.
Kada nastupi oseka
I Federacija Bosne i Hercegovine i Republika Srpska su se nakon proglašenja pandemije zaduživale na domaćem finansijskom tržištu, ali pod bitno drugačijim uslovima koji su posebno došli do izražaja tokom junskih emisija.
Vacatio legis
Nakon okončanja rata (1995.g.) Bosna i Hercegovina je birala između dva osnovna puta razvoja ekonomskog sistema.
Prvi put je bio mukotrpni put ekonomskog razvoj kroz obnovu i razvoj domaće proizvodnju, a drugi put “razvoj” kroz “lagodnu” ličnu potrošnju pretežno uvezene robe.
Izabran je drugi put.
U trendu
O povjerenju u domaću valutu, KM, se nekada vrlo često govorilo – u posljednje vrijeme manje, jer ta tema više izgleda nije zanimljiva našem javnom mnjenju, a ni ekonomsko-bankarskoj struci.
Ko od šale
U zadnje tri decenije iz godine u godinu, iz mjeseca u mjesec, se ponavljala jedna poruka ekonomske politike formulisana kao „sloboda kretanja ljudi, robe i novca“
Ta ekonomska maksima je uzdignuta na nivo same suštine bosanskohercegovačke ekonomske politike, a to je i glavni princip liberalnog kapitalizma, koji ne bi trebao da poznaje državne granice.
Za svaki slučaj
Komercijalne banke su, u prosjeku, vrlo oprezne kada daju kredite, a centralne banke su još opreznije i konzervativnije ustanove.
Besparica
Naši građani i seljaci, koji su izvan ekonomske struke, stanje u kojem neka firma ili ekonomski sistem kao cjelina, nisu dovoljno likvidni označavaju laičkim pojmom “besparica”.
Kako nastaje besparica na nivou ekonomskog i bankarskog sistema?
Cjeloživotno učenje
Da li je 2020.g. i u kojoj mjeri, repriza 2009.g. s obzirom na pad BDP-a?
Ako jeste da li to znači da kreatori ekonomskih politika u pojedinim zemljama ništa za proteklih 11 godina naučili nisu?
A sad adio …
Depoziti naših banaka su godinama rasli.
Sva jaja u jednoj košari
U ekonomskoj krizi kroz koju prolazimo se od svake vlade tj. od javnog sektora, očekuje da poveća nivo javne potrošnje.
Vlada to može uraditi ili kroz pojačano oporezivanje ili novim zaduživanjem.
Bela ćao
U ogromnoj većini država postoji samo jedno zakonsko sredstvo plaćanja i zato bi vjerovatno trebala postojati i njegova suprotnost – nezakonito sredstvo plaćanja?
Povratak srpske monetarne politike sa Sjevernog pola
Bosanskohercegovačka javnost zna da se Srbija isto kao i Bosna i Hercegovina zbog pada javnih prihoda, rasta javnih rashoda i smanjenja ekonomske aktivnosti morala zadužiti kod stranih povjerilaca.
Međutim, naša javnost ne zna da je Narodna banka Srbije po prvi put u svojoj novijoj monetarnoj istoriji odlučila da, za srpsku ekonomiju u velikom obimu, kreditira srpske banke, ali i srpsku državu.
Put kojim se rjeđe ide
Srpska je krajem 2006.g. osnovala Investiciono-razvojnu banku Republike Srpske (IRB).
Na zapadu ništa novo
Na početku svjetske ekonomsko-finansijske krize (SEFK) 2008-2009.g. stranci, pretežno strane banke, su započeli povlačenje kapitala (stručni naziv je strana pasiva) iz naših banaka i do početka 2014. g. prepolovile kredite i depozite date bh bankama.
Da li međunarodni tokovi kapitala i u tekućoj krizi imaju isti smijer ili se dinamika i intenzitet kretanja ino kapitala ipak promijenila?
Jedni ulaze, drugi izlaze
Bosna i Hercegovina je dobila kredit MMF-a od oko 650 miliona KM (361 milion dolara), ali je istovremeno “izgubila” 308 miliona KM domaćih depozita.
Danak u kamati
Na tržištu duga, međunarodnom ili domaćem svejedno, postoje dvije glavne vrste duga; obveznice i krediti.
Svjetsko tržište obveznica je teško oko 100 hiljada milijardi američkih dolara (USD) i veće je od svjetskog BDP-a.
Latinoamerički moratorijum
Glavna ekonomska i logička preporuka za razvojnu ekonomsku politiku je da zemlja diverzifikuje svoj izvoz.
Dolazi zima, duga i teška
Međunarodni kapital se u potrazi za prinosima kreće po principu plime (rast) i oseke (opadanje), a najmarkantnije prekretnice u njegovom kretanju su najčešće neki neočekivani događaji, koji ne moraju nužno biti vezani za recesiju ili ekonomsku krizu.
Biti ili ne biti – pitanje je sad (drugi dio)
Osnovna preporuka kriznog menadžmenta jeste to da je zdravlje zaposlenih na prvom mjestu, što se obezbjeđuje kroz punu primjenu svih propisanih mjera!
Prvi april 2020.g.
Svi razvijeni i zreli ekonomski sistemi i većina finansijskih tržišta pamte ključne negativne događaje u svom razvoju.
Dani/mjeseci u kojima je došlo do velikog pada cijena indeksa akcija, koji će kasnije biti označeni kao uvod u veliki pad ekonomske aktivnosti se npr. na američkom tržišu označavaju kao „Crni petak“, „Crni utorak“, “Crni septembar” …
Takvu kulturu ekonomskog i tržišnog pamćenja bh javnost, ali ni domaća ekonomska struka i praksa, nije do sada razvila.
Suze radosnice
Na finansijskom tržištu postoji mnoštvo raznorodnih kamatnih stopa. Toliko ih je, da se čak i mi ekonomisti kroz njih probijamo vrlo teško, kao kroz prašumu. Međutim, samo jedna kamatna stopa je glavna mjera opšteg nivoa kamatnih stopa u jednom ekonomskom sistemu. To je kamatna stopa ili stopa prinosa na desetogodišnje obveznice javnog duga.
Inženjer, al’ ne iz Mauricijusa – klapa druga
I trgovina naftom proizvodi ogromne profite, jer vlast tako želi.
Mašinstvo je prvo proizvodnja, pa tek onda trgovina robama, trgovina naftom u BiH je uslužno-trgovačka djelatnost.
Inženjer, al’ ne iz Mauricijusa – klapa prva
Ako se o nekoj pojavi mnogo govori, ta pojava ili je učestala ili, parodoksalno, uopšte ne postoji. O sistemskom, od države vođenom procesu ponovne industrijalizacije, se izuzetno mnogo govori, ali sistemski i državni pothvat reindustrijalizacije Bosne i Hercegovine, od 1995.g. ne postoji.
