| Bosnia and Herzegovina | Iz raznog ugla | Banking | Intelligence | Finance | Economy | Bife | Blog | Bijela hronika |
Srpska je 14.aprila ove godine emitovala petogodišnje obveznice. Prodala je ispod 50% obveznica koje je nudila, a kamatna stopa je porasla na 3% (sa 2%).
Dio tržišta i javnosti smatra da banke ne žele više da kreditiraju Srpsku!?
Da li je Srpska mogla dobiti više od 50% kredita koji je tražila i da li je kamatna stopa od 3% visoka, niska ili možda potaman?
Kada se neko pravno lice zadužuje emisijom obveznica/trezorskih zapisa govorimo o primarnoj (prvoj) emisija, ili primarnom (prvom) tržište. Svaka sljedeća prodaja prvi put kupljenih obveznica/trezorskih zapisa se odvija na sekundarnom (drugom) tržištu.
Nekoliko stotina miliona pregleda u Kini je imao video na kojem predsjednik Srbije Aleksandar Vučić govori o tome kako evropska solidarnost ne postoji i kako je to bila samo bajka na papiru, te moli veliku Kinu da pomogne maloj Srbiji tako što će joj poslati pomoć.
Glavni simboli naših banaka su imenice; kredit, tekući račun, depozit, štednja, garancija, žirant … Za običnog građanina/seljaka bankarsko poslovanje počinje i završava sa ovim pojmovima. Međutim, postoji još jedan pojam u bankarskom poslovanju koji se ne upotrebljava često u svakodnevnom govoru, ali koji se tiče, barem indirektno, svakog stanovnika Srpske, iako on toga uopšte nije svijestan.
Početkom 2019.godine se činilo da era niskih kamatnih stopa prolazi. Americi je išlo dobro, Evropska centralna banka je prestala sa, popularno zvanim, štampanje novca, a Federalne rezerve (centralna banka SAD) nisu smanjivale kamatne stope. Ogromna većina ekonomista, uključujući i mene, je očekivala rast kamatnih stopa, ali to se nije desilo, jer je svjetska ekonomija uplovila u trgovinske ratove (SAD-Kina), protekcionizam (SAD-EU), epidemiološki šok (korona virus), a početkom ove godine FED je ponovo smanjio kamatne stope, tako da je sada pritisak na Evropskoj centralnoj banci da učini nešto slično.
Kao što čovjek ne zna koliko je jak/slab, prije nego što se ne odmjeri sa nekim takmacem, isto tako i ekonomski sistem sebe upoznaje kada se poredi sa konkurencijom međunarodnom. Jedna od relativnih mjera snage ekonomskog sistema je njegov položaj u međunarodnoj podijeli rada tj. u trgovini spoljnoj.
Na finansijskom tržištu postoji mnoštvo raznorodnih kamatnih stopa. Toliko ih je, da se čak i mi ekonomisti kroz njih probijamo vrlo teško, kao kroz prašumu. Međutim, samo jedna kamatna stopa je glavna mjera opšteg nivoa kamatnih stopa u jednom ekonomskom sistemu. To je kamatna stopa ili stopa prinosa na desetogodišnje obveznice javnog duga.
Ustav Republike Srpske može postati jedan od glavnih „instrumenata“ ekonomske politike i ekonomskih reformi u Srpskoj, ali i u cijeloj Bosni i Hercegovini, ukoliko tvorac zakona to želi.
Dijagnoza je grčka riječ koja se prevodi kao prepoznavanje, raspoznavanje, a najčešće se odnosi na bolest. “Dijagnosticirati” u medicinskoj struci, znači prepoznati neku bolest. U ekonomskoj struci postoji pojam “makroekonomska dijagnostika”. Ekonomske bolesti se najlakše prepoznaju kroz poređenje ekonomskih sistem, pri čemu jedan ili više ekonomskih sistema služe kao uzor, jer nisu obolili. Dijagnosticirati u ekonomiji, ne mora uvijek značiti otkrivanje bolesti, već se može odnositi i na otkrivanje nekih karakteristika ekonomskog sistema ili osobina nekih ekonomskih pojava u tom sistemu.
Od decembra 2018. godine, u zadnja četiri mjeseca, Federacija Bosne Hercegovine je izvršila jednu emisiju petogodišnjih obveznica, a tokom 2019.g. zasada nijednu. Emisija (20 miliona KM) je prodata po do sada najnižoj kamatnoj stopi (precizniji naziv je stopa prinosa do dospjeća) od 0,91% (vidjeti grafikon), a i prethodna emisija petogodišnjih obveznica (decembar 2017.g.) je prodata po, za to vrijeme, rekordno niskoj kamatnoj stopi od 1,2%. Čitaj dalje
Javni dug je jedna od najznačajnijih makrovarijabli, pored stope nezaposlenosti, inflacije, salda tekućeg računa i BDP-a (stope rasta i per capita). Ako država duguje rezidentima (stanovnicima zemlje) govorimo o unutrašnjem dugu. Dug prema stranicima (nerezidentima) je spoljni dug. Zbir spoljnog i unutrašnjeg duga daje ukupni dug. Čitaj dalje
Kao i studentski protesti 1968. godine i pokret Žutih prsluka se u svom najradikalnijem obliku veže za Francusku, a tu mu je i izvor. Visok nivo građanske svijesti se u trenucima velikih društvenih i ekonomskih potresa u Francuskoj uvijek izlijeva na trgove i ulice. Čitaj dalje
Na Vidovdan 2018. godine emisija petogodišnjih obveznica Republike Srpske uvrštena je na Bečku berzu. Ova emisija je jedinstven događaj. Prvi put u istoriji Bosne i Hercegovine jedan njen entitet prodaje obveznice, zadužuje se na stranoj berzi – do Vidovdana sve emisije Srpske su bile na BLSE (Banjalučka berza). Čitaj dalje
Davno je rečeno, a i dokazano, da je jedino u novinarstvu loša vijest dobra vijest, jer loša vijest prodaje novine. Zašto prosiječnog čovijeka više privlači loša nego dobra vijest, to bi trebali znati psiholozi. Čitaj dalje
Postoje razne tehnike za donošenje odluke o kupovini ili prodaji akcija. Jedna velika grupa tehnika se označava kao vrednovanje akcija (eng. stock valuation). Unutar ove grupe tehnika opet postoje različite grupe racia/količnika koji na vrlo jednostavan način daju preliminaran odgovor na vrlo složeno pitanje da li je neka akcija precijenjena ili podcijenjena, odnosno da li neku akciju treba prodati ili kupiti. Čitaj dalje
Stimulativna stambeno – kreditna politika IRB – a, sama, nije dovoljna mjera za olakšavanje rješavanja stambenog pitanja mladih. Zato je potrebno da država utiče na povećanje izgradnje stanova kroz saradnju sa građevinskim preduzećima ili uključivanje u proces izgradnje stanova u ulozi investitora.
Čitaj dalje
U drugoj polovini juna 2018. godine dogodio se za javni dug bh entiteta jedinstven događaj. Republika Srpska emitovala je na Bečkoj berzi (Wiener Borse) petogodišnje obveznice nominalne vrijednosti od 200 mil. EUR, a otkupljeno je 168 mil. EUR. Čitaj dalje
Stimulativna stambeno – kreditna politika IRB – a nije dovoljna mjera za olakšavanje rješavanja stambenog pitanja mladih. Niže kamatne stope dovode do povećane potražnje i rasta cijena stanova i rasta profitabilnosti građevinske industrije. To pokazuje da intervencionizam na tržištu nije lako uspješno sprovoditi.
Čitaj dalje
Ekonomski problemi se ponekad tretiraju izolovano, izvan ekonomskog sistema u kojem su nastali. Ako se elementi ekonomskog sistema ne dovode u međusobnu vezu, postavljeni problem je vrlo teško riješiti. Da li je nešto ekonomski problem koji se tiče izvršne vlasti (npr. Vlade Republike Srpske, u daljem tekstu vlada) zavisi od definisanih ciljeva ekonomske politike, ali i prihvaćenog modela privrednog razvoja. Čitaj dalje
Kada se govori o funkcijama berze najčešće se navode njene tehničke funkcije svojstvene svakom organizovanom finansijskom tržištu. Berza informiše tržišne učesnike o bitnim karakteristikama hartija od vrijednosti (cijeni, obimu trgovine i varijabilitetu cijena, trgovine i prinosa). Na berzi se vrši otkrivanje cijene hartija od vrijednosti (eng. price discovery), a berze isto kao i banake omogućavaju razmijenu likvidnosti između suficitnih i deficitnih sektora ekonomije. Čitaj dalje
Kao što je za psihofizički zdravu osobu najgora razvojna opcija neiskorišten talenat isto tako je za ekonomski sistem najlošija politika ekonomskog razvoja ona koja zanemaruje ključne resurse. U ovom postu pravim otklon od bankarstva, ali i dalje ostajem u uslužnom sektoru – Aerodromi Republike Srpske a.d. Banjaluka (ARS) su preduzeće za pružanje usluga u vazdušnom saobraćaju. Čitaj dalje
Sažetak
Bankrot Bobar banke a.d. Bijeljina i istražne radnje te političko-medijska kampanja u vezi kredita koji je Pavlović banka International a.d. Bijeljina (Banka) dala sadašnjem predsjedniku Republike, kao i bitka dva suprostavljena politička bloka u Republici Srpskoj, značajno su narušili poslovni imidž Banke. Dio srpske političke scene (partije u Republici Srpskoj koje djeluju kroz Savez za promjene) je u ovome predmetu izgubio elementarnu ljudsku i ekonomsku logiku i ponio se vrlo neracionalno i društveno neodgovorno. Čitaj dalje
Objavljeno u časopisu Banke u BiH, Sarajevo
Jović, Dragan. 2018. „ Addiko bank – pozitivni efekti restrukturiranja koje traje”. Banke u BiH br. 195 God. XIX br. 04/2018: 38-42.
Sažetak
Addiko Bank od 2013. g. prolazi kroz proces finansijskog restrukturiranja, a proces operativnog restrukturiranja je započet 2016. g. Dosadašnji efekti restrukturiranja (kraj 2017.g.) su izuzetno pozitivni, a u budućnosti se očekuje još bolji poslovni rezultati, ukoliko izostanu negativni makroekonomski šokovi. Čitaj dalje
Objavljeno u časopisu Računovodstvo i poslovne finansije, Sarajevo.
Jović, Dragan. 2014. „O zateznoj kamatnoj stopi u Republici Srpskoj i njenoj visini”. Računovodstvo i poslovne finansije, br. 7/14: 70-76.
Sažetak
U odnosu na odabrane zemlje, ali i u odnosu na Federaciju Bosne i Hercegovine, Republika Srpska ima najvišu zateznu kamatnu stopu. Razlozi za njeno smanjenje su mnogostruki, a mi smo izdvojili njih ukupno devet. Čitaj dalje
U potrazi za makroekonomskim podacima krajem 2013.g. sam na jednom hrvatskom sajtu našao informacije o visini zatezne kamatne stope u RH, a u vezi izmjena zakona o zateznoj kamatnoj stopi (z.k.s.). Odmah sam napravio kratku komparativnu analizu zateznih kamatnih stopa u eks YU i shvatio da je Srpska (18,25%), apsolutni šampion, čak i u odnosu na FBiH (12%), a ovakvo stanje u BiH traje od 2001.g. Čitaj dalje
