Neposredno nakon početka ruskog napada na Ukrajinu prognozirali smo da će najveći ekonomski gubitnik ovoga rata, pored Ukrajine i Rusije naravno, biti Evropa, a da će se dobitnici rata naći na sjevernoameričkom kontinentu.
50 dana od početka rata je dovoljno da u kratkom roku ocijenimo kvalitet ove prognoze (vidjeti grafikon) kroz mjerenje promjena vodećih berzanskih indeksa u zemljama koji su direktno, ili indirektno, povezani sa ovim ratom.
Kao što smo i očekivali uvođenje sankcija Rusiji, i kidanje trgovačkih odnosa sa Rusijom, osakatilo je ne samo rusku ekonomiju već i tri vodeće ekonomije Evropske unije; Italiju, Njemačku i Francusku.
Prema prognozama, ruski realni BDP će se u 2022. smanjiti za oko 11% ,a ova vrsta negativnih očekivanja je ugrađena u pad ruske berze za 21%, koji bi bio još i veći da ruski regulator nije uveo zabranu nekih vrsta transakcija.
Faktor koji je najviše uticao na promjene bezanskih indeksa u Evropi, rat u Ukrajini, u velikim evropskim ekonomijama nije oborio jedino britanske indekse.
Britanija nije više članica EU, ima svoju nacionalnu centralnu banku (Banka Engleske), ostrvska je zemlja i ima povoljnije trgovačke odnose sa SAD i Kanadom od Evropske unije.
Berzanski indeksi u dvije sjevernoameričke zemlje članice grupe G7, SAD i Kanada, su poput japanskih indeksa akcija u ovih 50 dana porasli – u Kanadi za čak 5%.
Kretanje indeksa akcija po zemljama
(23.2.2022 – 14.4.2022)
Izvor: Yahoo Finance.
Američko tržište akcija raste, iako je američka centralna banka povećala (mart 2022) kamatne stope, a najvljuje i nova povećanja tokom ove godine.
Amerikanci su istisnuli mnoge ključne sektore ruske ekonomije sa evropskog tržišta, čime su povećali profite svojih preduzeća, a ti pozitivni ekonomski procesi su ugrađeni u cijene akcija na američkim berzama.
Natprosječni rast turskog tržišta akcija (južno krilo NATO pakta) ne treba dovoditi u vezi samo sa ogromnom inflacijom, već i sa faktom da Turska nije uvela sankcije Rusiji, što blagotvorno djeluje na tursku ekonomiju.
Ni Indija nije uvela sankcije Rusiji, već je naprotiv povećala otkup ruske nafte, a to je vjerovatno djelimično doprinjelo zelenilu njenog tržišta akcija i sveukupnih indijskih privrednih kretanja.
Najveće iznenađenje je kretanje kineskih akcija, ali to bi se prije moglo dovesti u vezu sa koronom, i ponovnim zatvaranjem nekih kineskih gradova, a u manjoj mjeri sa ratom u Ukrajini.
Ako se prihvati ovakvo objašnjenje onda je Evropska unija zaista najveći berzanski i ekonomski gubitnik rata u Ukrajini.
A isto to su i Hrvatska, Srbija i Bosna i Hercegovina čiji su berzanski indeksi takođe za 50 dana smanjili svoju vrijednost.
Evropska unija je odlučila da slijedi političke odluke svojih saveznika preko Atlantika, koji prisvajaju poslovne dobitke, za razliku od Evrope koja bilježi gubitke u svome bilansu uspijeha (Velika Britanija je samo geografski Evropa).
Evropska unija je odlučila da potčini svoje ekonomske interese ekonomskim interesima svojih prekoatlantskih političkih i vojnih saveznika.
Sljedeći, i istovremeno najveći, udar na evropske berze i evropske bilanse će uslijediti ako kontinentalna Evropa djelimično, ili u potpunosti, zabrani uvoz ruskog gasa i nafte.
Čak ni ove ekstremne opcije ne treba isključiti, jer kada kola krenu nizbrdo, teško ih je zaustaviti.
