Planiranje budžeta je jedan od najsloženijih poslova ekonomske struke i kao svako drugo planiranje zasniva se na velikom broju pretpostavki o budućim ekonomskim kretanjima.
Ako su te pretpostavke bile nerealne izvršenje budžeta odstupa od planiranog budžeta.
Prošla godina je bila godina visokog rasta cijena, koji je povećao poresku osnovicu i preko nje poreske prihode, pa je budžet, usljed većih prihoda od planiranih, morao biti uravnotežen na višem nivou.
U novembru prošle godine Ministarstvo finansija Republike Srpske je proces planiranja budžeta započelo sa očekivanom stopom rasta realnog bruto domaćeg proizvoda od 3,1% u 2023.godini.
Do sada objavljeni statistički podaci pokazuju da je ta pretpostavka izuzetno nerealna.
U prvom kvartalu ove godine realni BDP u RS je porastao za 0,9% u odnosu na isti period prošle godine, a rast u istom periodu za cijelu BiH je 1,1%.
Da bi se ostvario planirani rast od 3,1%, u naredna tri kvartala BDP Republike Srpske bi trebao rasti po stopi od oko 3,8% ((0,9%+3,8%*3)/4=3,1%), a to je apsolutno nemoguće.
Planirani i ostvareni rast realnog bruto domaćeg proizvoda (u %)
Izvor: Statistički zavodi RS i BiH i Ministarstvo finansija RS.
Jedan dio bruto domaćeg proizvoda u budžetskom planiranju predstavlja poresku osnovicu.
Manja poreska osnovica daje manje poreze.
Bruto domaći proizvod je zbir, između ostaloga, potrošnje stanovništva, potrošnje države (entiteta) i potrošnje preduzeća na investicije.
Manja potrošnja proizvodi manje poreze.
Čak i da nemamo podatke o izvršenju budžeta za prvi kvartal (a imamo ih) samo na osnovu odstupanja planiranog rasta (3,1%) od trenutnog (0,9%) možemo vrlo opravdano posumnjati da RS očekuje jesen sa osmjehom rebalansa?
