U istorijskim čitankama stoji da je Sretenjski ustav iz 1835. godine bio do te mjere originalan, napredan i liberalan (po uzoru na francuski) da su sve tri velike carevine toga doba (ruska, austrougarska i otomanska) odmah po njegovom donošenju tražila od Knjaževine Srbije da ga ukine, a to je naravno i učinjeno.
Carevine su se uplašile da će prilično originalan i novotarijama sklon srpski ustav zaraziti i ostale male evropske teritorije i kroz zahtjev za većim slobodama i ograničenjem carske vlasti dovesti do društvenih nemira u evropskim carevinama tada još uvjek feudalno ustrojenim.
Srbija je i dalje mala zemlja ali već odavno Srbija nema snage da bude svoja, na način na koji je pokušala biti svoja i samostalna prije gotovo 200 godina.
Srbija je , kao i ogromna većina zemalja, usvojila monetarnu politiku u kojoj je glavni cilj inflacija i ništa drugo.
To je anglosaksonski izum (Novi Zeland, Kanada, Velika Britanija) i može odgovarati zrelim ekonomija, kojima je kontrola inflacije, a ne privredni rast i razvoj, prioritetni cilj.
U politici ciljane inflacije centralnoj banci je ograničeno pravo da pozajmljuje novac domaćim bankama i državi, a o investiranju centralne banke u razvojne, privredne, projekte nema ni govora.
Cilj monetarne politike Srbije je inflacija od 3% sa dozvoljenim odstupanjem od +- 1,5 procentnih poena.
Takva srpska monetarna politika je radila do polovine prošle godine i inflacija se kretala u koridoru od 4,5% do 1,5%.
U zadnjih više od godinu dana Srbija kroz spoljnu trgovinu uvozi rastuće svjetske cijene i njena monetarna politika koja se pretežno svodi na povećanje kamatnih stopa i smanjenje likvidnost ekonomije je nemoćna u borbi protiv inflacije koja je dostigla 15%.
Inflacija u Srbiji (u %)
(januar 2021 – oktobar 2022)
Izvor: Narodna banka Srbije.
Za inflaciju se kaže da je kao pasta za zube, koja kada se jednom istisne, ne može da se vrati nazad.
Ako je Srbija morala uvoziti energiju i pristati na rast cijena energije od 19%, da li je uzimajući u obzir obradive površine u Srbiji rast cijena hrane morao biti baš 22% (oktobar 2022)?
Pored monetarne politike koja ima za cilj određenu stopu inflacije, postoji i monetarna politika koja ima za cilj rast prozvodnje tj. rast bruto domaćeg proizvoda.
Takva monetarna politika definiše stopu rast realnog BDP-a kao svoj cilj, čime se povećava ponuda roba i usluga u zemlji.
Monetarna politika ciljanja inflacije nije efikasna u postojećem okruženju jer je uzrok inflacije tzv. šok ponude – manjak roba ili rast njihove svjetske cijene.
Da je Srbija vodila monetarnu politiku koja povećava proizvodnju, bila bi manje ovisna od uvoza i uticaj svjetskih cijena na inflaciju bi bio manji i inflacija u Srbiji bi bila manja.
Da je uzrok inflacije prevelika tražnja (šok tražnje) rast kamatne stope Narodne banke Srbije (povećana sa 1% na 4,5%) bi poskupio kredite, smanjio kreditni rast, ohladio tražnju za robam i uslugama, i samim tim i cijene i inflaciju, ali to nije slučaj.
U borbi između koridora i paste, pobijedila je pasta i Srbija je pripala Korpa.
Srbija mora početi misliti svojom, a ne tuđom glavom.
Srbi prije 200 godina su bili mudriji nego Srbi danas, iako ih je vjerovatno 99% bilo nepismenih.
